به نام خداوند بخشنده ی مهربان و درود وسلام بر سرورمان محمد راستین وعده وامانت دار.

نقاط ضعف اصل آفرینش انسان چیست؟ :

در اصل آفرینش انسان احساس ناتوانی وضعف وجود دارد:

﴿وَخُلِقَ الْإِنْسَانُ ضَعِيفاً﴾
﴿ و انسان ناتوان آفریده شده است ﴾

[نساء: 28]

و در اصل وجود انسان، او آزمند وبخیل است، چنان که خداوند متعال می فرماید:

﴿إِنَّ الْإِنْسَانَ خُلِقَ هَلُوعاً * إِذَا مَسَّهُ الشَّرُّ جَزُوعاً * وَإِذَا مَسَّهُ الْخَيْرُ مَنُوعاً * إِلَّا الْمُصَلِّينَ﴾
﴿ به راستى كه انسان سخت آزمند [و بى‏ تاب] خلق شده است * چون صدمه‏ اى به او رسد عجز و لابه كند * و چون خيرى به او رسد بخل ورزد * غير از نمازگزاران ﴾

[معارج: 19-22]

وانسان در اصل وجودی خود بسیار عجول است. این ها سه نقطه ضعف است که در اصل آفرینش انسان قرار دارد. بنابراین این نقاط، نقاط ضعفی است که مایه ی نگرانی او می شود وتقریبا این نگرانی در میان بیشتر انسان ها وجود دارد؛ ترس از ناشناخته ها، نگرانی از آینده، نگرانی برای روزی ومعیشت، نگرانی از مرگ زودهنگام و این نگرانی ها ناشی از اصل آفرینش انسان است.

چگونه این نگرانی موجود در اصل آفرینش انسان برطرف می شود؟ :

﴿وَخُلِقَ الْإِنْسَانُ ضَعِيفاً﴾
﴿ و انسان ناتوان آفریده شده است ﴾

[نساء: 28]

﴿إِنَّ الْإِنْسَانَ خُلِقَ هَلُوعاً * إِذَا مَسَّهُ الشَّرُّ جَزُوعاً * وَإِذَا مَسَّهُ الْخَيْرُ مَنُوعاً * إِلَّا الْمُصَلِّينَ﴾
﴿ به راستى كه انسان سخت آزمند [و بى‏ تاب] خلق شده است * چون صدمه‏ اى به او رسد عجز و لابه كند * و چون خيرى به او رسد بخل ورزد * غير از نمازگزاران ﴾

[معارج: 19-22]

چگونه بر طرف می شود؟ چنان که خداوند بزرگ می فرماید با این آیه که در رکعت سوم خوانده شد، بر طرف می شود:

﴿مَا يَفْعَلُ اللَّهُ بِعَذَابِكُمْ إِنْ شَكَرْتُمْ وَآمَنْتُمْ﴾
﴿ اگر سپاس بداريد و ايمان آوريد خدا مى‏ خواهد با عذاب شما چه كند ﴾

[نساء: 147]

به این معنا که هنگامی که شما ایمان می آورید وسپاسگزاری می کنید باید حتما بر این باور باشید که شما از آزمایش الهی بیرون آمده اید:

﴿مَا يَفْعَلُ اللَّهُ بِعَذَابِكُمْ إِنْ شَكَرْتُمْ وَآمَنْتُمْ﴾
﴿ اگر سپاس بداريد و ايمان آوريد خدا مى‏ خواهد با عذاب شما چه كند ﴾

[نساء: 147]

زیرا خداوند متعال این جهان را از روی شناخت وتکریم در اختیار ما قرار داده است. عکس العمل شناخت، ایمان است و عکس العمل اکرام، سپاسگزاری است. اگر ایمان آوردید و سپاسگزاری نمودید در حقیقت هدف از آفرینش ووجود خود را دانسته اید، خداوند می فرماید:

﴿وَقَالَتِ الْيَهُودُ وَالنَّصَارَى نَحْنُ أَبْنَاءُ اللَّهِ وَأَحِبَّاؤُهُ قُلْ فَلِمَ يُعَذِّبُكُمْ بِذُنُوبِكُمْ﴾
﴿ و يهودان و ترسايان گفتند ما پسران خدا و دوستان او هستيم بگو پس چرا شما را به [كيفر] گناهانتان عذاب مى ‏كند ﴾

[مائده: 18]

به همین تناسب از پیامبر صلی الله علیه وآله وسلم روایت شده است:

((هر بلایی به خاطر یک گناه نازل می شود و تنها با توبه بر طرف می شود((

اگر انسان ایمان آورد و سپاس گزاری نماید هدف از آفرینش خویش را محقق ساخته است :

اولین آرامش: هر گاه انسان آن ایمان مورد نظر خداوند را حاصل نماید و سپاسگزار او باشد، هدف از آفرینش خویش را محقق ساخته و معامله ی الهی متوقف می شود و دلیل آن:

﴿وَقَالَتِ الْيَهُودُ وَالنَّصَارَى نَحْنُ أَبْنَاءُ اللَّهِ وَأَحِبَّاؤُهُ قُلْ فَلِمَ يُعَذِّبُكُمْ بِذُنُوبِكُمْ﴾
﴿ و يهودان و ترسايان گفتند ما پسران خدا و دوستان او هستيم بگو پس چرا شما را به [كيفر] گناهانتان عذاب مى ‏كند ﴾

[مائده: 18]

ودومین آیه ی آرامش بخش:

﴿وَقَالَتِ الْيَهُودُ وَالنَّصَارَى نَحْنُ أَبْنَاءُ اللَّهِ وَأَحِبَّاؤُهُ قُلْ فَلِمَ يُعَذِّبُكُمْ بِذُنُوبِكُمْ﴾
﴿ و يهودان و ترسايان گفتند ما پسران خدا و دوستان او هستيم بگو پس چرا شما را به [كيفر] گناهانتان عذاب مى ‏كند ﴾

[مائده: 18]

از ایشان پذیرفته نشد که فرزندان و دوستداران او باشند و اگر پذیرفته می شد که آنان یاران اویند آنان را عذاب نمی نمود و امام شافعی از این آیه این برداشت را نموده است: خداوند دوستان خود را عذاب نمی کند.
سومین آیه ی آرامش بخش:

﴿قُلْ لَنْ يُصِيبَنَا إِلَّا مَا كَتَبَ اللَّهُ لَنَا﴾
﴿ بگو جز آنچه خدا براى ما مقرر داشته هرگز به ما نمى ‏رسد ﴾

[توبه: 51]

نفرموده: بر ماست، بلکه هرگز به ما نمی رسد، : لن: برای نفی دائم است.
چهارمین آیه:

﴿إِنَّ الَّذِينَ قَالُوا رَبُّنَا اللَّهُ ثُمَّ اسْتَقَامُوا تَتَنَزَّلُ عَلَيْهِمُ الْمَلَائِكَةُ أَلَّا تَخَافُوا وَلَا تَحْزَنُوا وَأَبْشِرُوا بِالْجَنَّةِ﴾
﴿ در حقيقت كسانى كه گفتند پروردگار ما خداست‏ سپس ايستادگى كردند فرشتگان بر آنان فرود مى ‏آيند [و مى‏ گويند] هان بيم مداريد و غمين مباشيد و به بهشت شاد باشيد ﴾

[فصلت: 30]

این: نترسید ونگران نباشید: دو واژه است: در آن ماضی ومضارع وآینده وجود دارد. نگران آینده نباشید؛ از ناشناخته نترسید، نگران سلامتی نباشید، نگران روزی نباشید، از خطرات ناشناخته نترسید، از گذشته ها نترسید، و نگران آنچه از دست دادید نباشید.
آیه ی پنجم:

﴿فَأَيُّ الْفَرِيقَيْنِ أَحَقُّ بِالْأَمْنِ إِنْ كُنْتُمْ تَعْلَمُونَ * الَّذِينَ آمَنُوا وَلَمْ يَلْبِسُوا إِيمَانَهُمْ بِظُلْمٍ أُولَئِكَ لَهُمُ الْأَمْنُ وَهُمْ مُهْتَدُونَ﴾
﴿ پس اگر میدانید كدام يك از [ما] دو دسته به ايمنى سزاوارتر است * كسانى كه ايمان آورده و ايمان خود را به شرك نيالوده‏ اند آنان راست ايمنى و ايشان راه‏يافتگانند ﴾

[انعام: 81-82]

امنیت تنها برای مومن است. منظور امنیت وآرامش نیامدن بلا نیست بلکه منظور این است که نباید انتظار بلا داشت؛ زیرا شما به خاطر نگرانی از فقر، فقیر می شوید، و به خاطر نگرانی از بیماری بیمار می شوید، و انتظار بلا ومصیبت کشیدن خود بلایی بزرگتر از مصیبت وبلاست.

دلیلی از سنت :

آرامش بعدی از حدیثی حاصل می شود که از معاذ بن جبل-رضي الله عنه-از پیامبر صلی الله علیه وآله وسلم روایت شده است:

((بَيْنَا أَنَا رَدِيفُ النَّبِيِّ -صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ-, لَيْسَ بَيْنِي وَبَيْنَهُ إِلَّا أَخِرَةُ الرَّحْلِ, فَقَالَ: يَا مُعَاذُ بْنَ جَبَلٍ, قُلْتُ: لَبَّيْكَ رَسُولَ اللَّهِ وَسَعْدَيْكَ, ثُمَّ سَارَ سَاعَةً, ثُمَّ قَالَ: يَا مُعَاذُ, قُلْتُ: لَبَّيْكَ رَسُولَ اللَّهِ وَسَعْدَيْكَ, ثُمَّ سَارَ سَاعَةً, ثُمَّ قَالَ: يَا مُعَاذُ, قُلْتُ: لَبَّيْكَ رَسُولَ اللَّهِ وَسَعْدَيْكَ, قَالَ: هَلْ تَدْرِي مَا حَقُّ اللَّهِ عَلَى عِبَادِهِ؟ قُلْتُ: اللَّهُ وَرَسُولُهُ أَعْلَمُ, قَالَ: حَقُّ اللَّهِ عَلَى عِبَادِهِ: أَنْ يَعْبُدُوهُ وَلَا يُشْرِكُوا بِهِ شَيْئًا, ثُمَّ سَارَ سَاعَةً, ثُمَّ قَالَ: يَا مُعَاذُ بْنَ جَبَلٍ, قُلْتُ: لَبَّيْكَ رَسُولَ اللَّهِ وَسَعْدَيْكَ, فَقَالَ: هَلْ تَدْرِي: مَا حَقُّ الْعِبَادِ عَلَى اللَّهِ إِذَا فَعَلُوهُ؟ قُلْتُ: اللَّهُ وَرَسُولُهُ أَعْلَمُ, قَالَ: حَقُّ الْعِبَادِ عَلَى اللَّهِ أَنْ لَا يُعَذِّبَهُمْ))
((من پشت سر رسول الله صلی الله علیه و سلم بر مرکبی سوار بودم و میان من و آن حضرت فقط چوب انتهای جهاز شتر فاصله انداخته بود. آن حضرت فرمود: ای معاذ بن جبل! گفتم: ای رسول خدا! گوش به فرمان و آماده خدمتم. سپس پیامبر اکرم صلی الله علیه و سلم مقداری به مسیرش ادامه داد؛ آنگاه فرمود: ای معاذ بن جبل! گفتم: ای رسول خدا! گوش به فرمان و آماده خدمتم. فرمود: آیا می دانی حق خداوند بر بندگان چیست؟ گفتم: خدا و رسولش بهتر می دانند. فرمود: حق خداوند بر بندگان این است که خدا را عبادت نمایند و هیچ چیز با او شریک قرار ندهند. سپس مقداری به راهش ادامه داد و بعد از آن فرمود: ای معاذ بن جبل! گفتم: ای رسول خدا! گوش به فرمان و آماده خدمتم. فرمود: آیا می دانی هنگامی که بندگان این کار را انجام دادند حق آنان بر خداوند چیست؟ گفتم: خدا و رسولش بهتر می دانند. فرمود: حق آنان این است که آنها را عذاب ندهد.((

آنچه مومنان از آن بهره مند می شوند :

مومن از آرامشی برخوردار است که بیشتر ساکنان زمین به آن نیازمند اند. و اگر آرامش خریدنی بود مردم آن را در ازای تمام دارایی خود می خریدند. مساله ی نگرانی از ناشناخته ها، نگرانی از ابتلا به بیماری لاعلاج، و ترس از سرطان پستان، و ترس از سرطانی خاص، و نگرانی از رفتن خریدار و لغو شدن معامله، و یا نگرانی از این که شرکتی نمایندگی اش را پس بگیرد وتمام این نگرانی ها بیشتر مردم را فرا می گیرد. وقتی انسان مشکل نگرانی وترس از حل می کند بسیار محتاطانه برخورد می کند. پیامبر صلی الله علیه وآله وسلم می فرماید:

((يؤتى الحذر من مأمنه))
((کسی که خود را بر حذر می دارد از همان مکان آرامش، به او آسیب وارد می شود))

خداوند می فرماید:

﴿فَأَتَاهُمُ اللَّهُ مِنْ حَيْثُ لَمْ يَحْتَسِبُوا وَقَذَفَ فِي قُلُوبِهِمُ الرُّعْبَ﴾
﴿ خدا از آنجايى كه تصور نمیکردند بر آنان درآمد و در دلهايشان بيم افكند ﴾

[حشرة: 2]

احساس ترس، نگرانی و اندوه:

کسی که با خداست زیرک نیست، مومن است. هر چند انسان باهوش و زیرک باشد از همان محل اطمینان خود آسیب می بیند. گاهی انسان از مرگ می گریزد، خداوند می فرماید:

﴿قُلْ إِنَّ الْمَوْتَ الَّذِي تَفِرُّونَ مِنْهُ فَإِنَّهُ مُلَاقِيكُمْ﴾
﴿ بگو آن مرگى كه از آن مى‏ گريزيد قطعا به سر وقت‏ شما مى ‏آيد ﴾

[جمعه: 8]

شخصی گمان می کند که فردی مبتلا به ایست قلبی شده است و به گمان زیاد و حتمی با ایست قلبی دیگر خواهد مرد، اما خودش غافلگیر می شود و ناگهان می میرد، خداوند متعال می فرماید:

﴿قُلْ إِنَّ الْمَوْتَ الَّذِي تَفِرُّونَ مِنْهُ فَإِنَّهُ مُلَاقِيكُمْ﴾
﴿ بگو آن مرگى كه از آن مى‏ گريزيد قطعا به سر وقت‏ شما مى ‏آيد ﴾

[جمعه: 8]

احساس ترس، نگرانی، اندوه، ترس از معلوم ومجهول، ترس از دور ونزدیک، تنفر، به تنگ آمدن، خستگی و... همه ی این ها دلیلش ضعف ایمان به خداست.

ایمان وپایداری وسپاسگزاری:

کسی که واقعا ایمان بیاورد و بر دستورات الهی پایبند بماند وبه درستی سپاسگزاری کند و نعمت هایی را که خداوند به او داده در خدمت مومنان استفاده کند، مشمول آیه ی زیر می باشد:

﴿مَا يَفْعَلُ اللَّهُ بِعَذَابِكُمْ إِنْ شَكَرْتُمْ وَآمَنْتُمْ﴾
﴿ اگر سپاس بداريد و ايمان آوريد خدا مى‏ خواهد با عذاب شما چه كند ﴾

[سوره نساء: 147]

کسی که می گوید: خداوند پروردگار من است وپایدار بماند، مشمول آیه ی زیر می باشد:

﴿تَتَنَزَّلُ عَلَيْهِمُ الْمَلَائِكَةُ أَلَّا تَخَافُوا وَلَا تَحْزَنُوا﴾
﴿ فرشتگان بر آنان فرود مى ‏آيند [و مى‏ گويند] هان بيم مداريد و غمين مباشيد و به بهشت شاد باشيد ﴾

[سوره فصلت: 30]

سپس کسی که ایمان می آورد وایمان خود را آلوده به ظلم وستم نمی کند، مشمول آیه ی زیر می باشد که:

﴿فَأَيُّ الْفَرِيقَيْنِ أَحَقُّ بِالْأَمْنِ إِنْ كُنْتُمْ تَعْلَمُونَ * الَّذِينَ آمَنُوا وَلَمْ يَلْبِسُوا إِيمَانَهُمْ بِظُلْمٍ أُولَئِكَ لَهُمُ الْأَمْنُ وَهُمْ مُهْتَدُونَ﴾
﴿ پس اگر میدانید كدام يك از [ما] دو دسته به ايمنى سزاوارتر است * كسانى كه ايمان آورده و ايمان خود را به شرك نيالوده‏ اند آنان راست ايمنى و ايشان راه‏يافتگانند ﴾

[انعام: 81-82]

کسی که خداوند را می پرستد و به او شرک نمی ورزد و بر فرمان الهی پایبند است، مشمول حدیث زیر می باشد:

((... مَا حَقُّ الْعِبَادِ عَلَى اللَّهِ إِذَا فَعَلُوهُ؟ قُلْتُ: اللَّهُ وَرَسُولُهُ أَعْلَمُ, قَالَ: حَقُّ الْعِبَادِ عَلَى اللَّهِ أَنْ لَا يُعَذِّبَهُمْ))
((... فرمود: حق بندگان پس از آنکه خدا را بپرستند، بر او چیست؟ گفتم: خدا و رسولش آگاه تر اند. فرمود: حق بندگان بر خداوند این است که آنان را عذاب ندهد))

دو نعمتی که در برابر ایمان به مومن داده می شود چیست؟ :

بنابراین مساله ی آرامش خواسته ی تمام زمینیان است. شش میلیارد نفر در روی زمین را اگر سینه بشکافید هیچ خواسته ای مهم تر از سلامتی، آرامش، وخوشبختی ندارند. سلامت وخوشبختی. سلامتی: انتظار خطر نداشتن، به معنای گسترده تر: آرامش وخوشبختی، دو نعمت ارزانی شده به مومن است و خداوند سبحان این امر را در آیه ی ششم مورد تاکید قرار داده است:

﴿مَنْ عَمِلَ صَالِحاً مِنْ ذَكَرٍ أَوْ أُنْثَى وَهُوَ مُؤْمِنٌ فَلَنُحْيِيَنَّهُ حَيَاةً طَيِّبَةً﴾
﴿ هر كس از مرد يا زن كار شايسته كند و مؤمن باشد قطعا او را با زندگى پاكيزه‏ اى حيات [حقيقى] بخشيم ﴾

[سوره نحل: 97]

زندگی پاک زندگی آرام ومتعادل است.

راه برون رفت از مشکل:

اکنون: اگر انسانی به مشکلی برخورد، در حقیقت این نوعی آزمایش الهی است. درگیر مصیبتی شده که ناراحت کننده نیز است. در این مصیبت یک پرورش وتربیت بزرگ الهی نهفته است، اما راه حل چیست؟ داستان سیدنا یونس را می خواند. چه بلا ومصیبتی بدتر از این که خود را در سه تاریکی ببینید؛ تاریکی شب، تاریکی اعماق دریا، و تاریکی شکم ماهی:

﴿فَنَادَى فِي الظُّلُمَاتِ أَنْ لَا إِلَهَ إِلَّا أَنْتَ سُبْحَانَكَ إِنِّي كُنْتُ مِنَ الظَّالِمِينَ * فَاسْتَجَبْنَا لَهُ وَنَجَّيْنَاهُ مِنَ الْغَمِّ وَكَذَلِكَ نُنْجِي الْمُؤْمِنِينَ﴾
﴿ تا در [دل] تاريكيها ندا درداد كه معبودى جز تو نيست منزهى تو راستى كه من از ستمكاران بودم * پس [دعاى] او را برآورده كرديم و او را از اندوه رهانيديم و مؤمنان را [نيز] چنين نجات مى‏ دهيم ﴾

[سوره انبياء: 87-88]

زیباترین مورد موجود در داستان، تتمه ی آن است. این داستانی نیست که اتفاق افتاده باشد و هرگز اتفاق نخواهد افتاد. بلکه یک قانون برای هر مکان، زمان و دوران وهر شهری است، به محض این که بگویید: ای خدا، می فرماید: لبیک ای بنده ی من.

رمضان با اصطلاح جدیدش:

یک نکته ی دیگر: رمضان شاید به تعبیر جدید: بازآمادگی برای مومن باشد، شاید یک دوره ی فشرده باشد، شاید ماه توبه باشد و شاید ماه آشتی با خدا باشد و شاید نیز در رمضان صفحه ای تازه با خدا گشوده شود واگر روزه اش را آن طور که باید، بگیرید و نماز شب بخوانید گناهانتان چون روز اول تولدتان پاک شود.

((قَالَ رَسُولُ اللَّهِ -صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ-: مَنْ صَامَ رَمَضَانَ إِيمَانًا وَاحْتِسَابًا, غُفِرَ لَهُ مَا تَقَدَّمَ مِنْ ذَنْبِهِ))
((هر كس، ماه رمضان را به قصد حصول ثواب، در عبادت بگذراند، تمام گناهان گذشته اش مورد عفو قرار خواهد گرفت))

[صحيح بخاری]

وشاید اگر کسی رمضان را با قصد ثواب وپرستش بگذارند خداوند تمام گناهان گذشته اش را ببخشد. پس ماه توبه وآمرزش وآشتی با خداوند و گشایش صفحه ای تازه با او و ماه بازآمادگی و بلکه دوره ی فشرده و دوره ی بهداشت بدن است. در بحث های زیادی شنیده ام و برخی از پژوهش ها را خوانده ام که تقریبا باورکردنی نیست روزه بر آماده سازی و تجهیز جسم چه تاثیراتی دارد. آن را از نابودی نجات می دهد. وقتی انسان به خاطر سالم ماندنش روزه می گیرد، خداوند را پرستش نکرده است. ما به این دلیل روزه می گیریم که بر ما فرض است و تا می توانیم نسبت به خداوند خشوع وفروتنی نشان می دهیم اما در هر دستور وفرمان الهی فواید وسودهای بی شماری نهفته است.
از خداوند می خواهم که این ماه مبارک برای همه ی ما ماه توبه وبازگشت باشد و ماه روی آوردن به الله و آشتی با او وبازآمادگی و دوره ی فشرده وماه خوشبختی باشد. آنکه طعمش چشیده می داند که:

گر زیبایی رخ ما در چشم تو آویزد چون آنانکه دیدند از غیر ما بگریزد
ور زیبا کلام ما در گوش تو افتد غرور بگذاری، راهم در هوش تو افتد
ور بچشی تو ذره ای از طعم محبت کشته ی عشق ما روا بدانی به جرأت
گر نسیم تقرب به درگاه ما بر تو وزد ز غربت و شوق ما ملامت بر تو گزد