البر یکی از نام‌های نیکوی خداوند:

معنى البِرِّ در لغت:

﴿ إِنَّا كُنَّا مِنْ قَبْلُ نَدْعُوهُ إِنَّهُ هُوَ الْبَرُّ الرَّحِيمُ﴾
(ما از ديرباز او را مى‏ خوانديم كه او همان نيكوكار مهربان است.)

[ سوره‌ی طور، آيه‌ی: 28]

گفته شده: بَر.. کسی که با بخشش خوب خود بر گدایان و با پاداش نیک بر پارسایان منت می‌گذارد
گفته شده: البَر... کسی که با نافرمانی نیکی را قطع نمی‌کند.
زمانی که بنده در حال رکوع بگوید: ای پروردگار، خداوند به او می‌گوید: بله ای بنده‌ی من. وقتی که در سجده بگوید: ای پروردگار، خداوند می‌فرماید: بله ای بنده‌ی من.
پس اگر گنه کار باشد و بگوید: ای پروردگار من، خداوند به او می‌گوید: بله، بله، بله.
مشتق این نام در سوره‌ی مریم و در این سخن خداوند وارد شده است که می‌فرماید:

﴿ وَبَرّاً بِوَالِدَيْهِ وَلَمْ يَكُنْ جَبَّاراً عَصِيّاً﴾
«و با پدر و مادر خود نيك ‏رفتار بود و زورگويى نافرمان نبود.»

[ سوره‌ی مريم آیه‌ی: 14]

احساس پدر در زمانی که پسرش منحرف، بدبخت، و به دور از دین است، احساسی اندوهگینانه است، به حدی که در وصف نمی‌گنجد. چنان برایش دردناک است که او را زمین گیر می‌کند. اگر تمام دنیا به دست او باشد و آن را به نفع پسرش هزینه کند، این کار را می‌کند. پس کسی که خداوند به او پسر نیک، پاک، توبه کننده، نمازگزار و پاکدامنی ببخشد باید خداوند را به خاطر نیک بودن پسرش شکر کند.

((عَنِ ابْنِ عُمَرَ رضي الله عنهما أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ صَلَّى اللَّه عَلَيْهِ وَسَلَّمَ خَطَبَ النَّاسَ يَوْمَ فَتْحِ مَكَّةَ فَقَالَ يَا أَيُّهَا النَّاسُ إِنَّ اللَّهَ قَدْ أَذْهَبَ عَنْكُمْ عُبِّيَّةَ الْجَاهِلِيَّةِ وَتَعَاظُمَهَا بِآبَائِهَا فَالنَّاسُ رَجُلَانِ بَرٌّ تَقِيٌّ كَرِيمٌ عَلَى اللَّهِ وَفَاجِرٌ شَقِيٌّ هَيِّنٌ عَلَى اللَّهِ وَالنَّاسُ بَنُو آدَمَ وَخَلَقَ اللَّهُ آدَمَ مِنْ تُرَابٍ قَالَ اللَّهُ: { يَا أَيُّهَا النَّاسُ إِنَّا خَلَقْنَاكُمْ مِنْ ذَكَرٍ وَأُنْثَى وَجَعَلْنَاكُمْ شُعُوبًا وَقَبَائِلَ لِتَعَارَفُوا إِنَّ أَكْرَمَكُمْ عِنْدَ اللَّهِ أَتْقَاكُمْ إِنَّ اللَّهَ عَلِيمٌ خَبِيرٌ))

«از ابن عمر ـ رضی الله عنهما ـ روایت است که رسول الله ـ صلی الله علیه وآله وسلم ـ در روز فتح مکه مردم را مورد خطاب قرار داد و فرمود: ای مردم، الله متعال عیب تکبر و جاهلیت و نازیدن به پدرانتان را از شما دور کرد. آگاه باشید! همه انسان‌ها دو دسته‌اند؛ دسته صالح و پرهیزگار که در پیش الله آبرومند است، و دیگری فاجر و شقی که در نظر نزد الله خوار و ذلیل و پست است، همه انسان‌ها فرزند آدم اند و الله آدم را از خاک آفریده است. خداوند فرموده است:
(اى مردم ما شما را از مرد و زنى آفريديم و شما را ملت ملت و قبيله قبيله گردانيديم تا با يكديگر شناسايى متقابل حاصل كنيد در حقيقت ارجمندترين شما نزد خدا پرهيزگارترين شماست بى‏ ترديد خداوند داناى آگاه است.)

[ به روایت ترمذی]

بنده به اندازه‌ای که نیکی کند، نیک است و بهترین انسانی که باید به او نیکی کنید پدر و مادرتان و استادتان و کسی است که شما را همسر داده است.
بنابراین گفته‌اند: پدری که شما را زاده و پدری که شما را همسر داده و پدری که شما را هدایت نموده است.
پدری که شما را زاده.. پدر نسبی و پدری که شما را همسر داده که عمویتان و پدر همسرتان است و پدری که شما را به خدا رهنمون شده کسی است که شما را هدایت کرده است.
و خداوند کارهای نیک را در یک آیه در سوره‌ی بقره بیان کرده است و فرموده است:

﴿ لَيْسَ الْبِرَّ أَنْ تُوَلُّوا وُجُوهَكُمْ قِبَلَ الْمَشْرِقِ وَالْمَغْرِبِ وَلَكِنَّ الْبِرَّ مَنْ آمَنَ بِاللَّهِ وَالْيَوْمِ الْآخِرِ وَالْمَلَائِكَةِ وَالْكِتَابِ وَالنَّبِيِّينَ وَآتَى الْمَالَ عَلَى حُبِّهِ ذَوِي الْقُرْبَى وَالْيَتَامَى وَالْمَسَاكِينَ وَابْنَ السَّبِيلِ وَالسَّائِلِينَ وَفِي الرِّقَابِ وَأَقَامَ الصَّلَاةَ وَآتَى الزَّكَاةَ وَالْمُوفُونَ بِعَهْدِهِمْ إِذَا عَاهَدُوا وَالصَّابِرِينَ فِي الْبَأْسَاءِ وَالضَّرَّاءِ وَحِينَ الْبَأْسِ أُولَئِكَ الَّذِينَ صَدَقُوا وَأُولَئِكَ هُمُ الْمُتَّقُونَ﴾
(نيكوكارى آن نيست كه روى خود را به سوى مشرق و [يا] مغرب بگردانيد بلكه نيكى آن است كه كسى به خدا و روز بازپسين و فرشتگان و كتاب [آسمانى] و پيامبران ايمان آورد و مال [خود] را با وجود دوست داشتنش به خويشاوندان و يتيمان و بينوايان و در راه‏ماندگان و گدايان و در [راه آزاد كردن] بندگان بدهد و نماز را برپاى دارد و زكات را بدهد و آنان كه چون عهد بندند به عهد خود وفادارانند و در سختى و زيان و به هنگام جنگ شكيبايانند آنانند كسانى كه راست گفته‏‌اند و آنان همان پرهيزگارانند.)

[ سوره‌ی بقره آیه‌ی: 177]

جنبه‌ی اعتقادی.

﴿ لَيْسَ الْبِرَّ أَنْ تُوَلُّوا وُجُوهَكُمْ قِبَلَ الْمَشْرِقِ وَالْمَغْرِبِ وَلَكِنَّ الْبِرَّ مَنْ آمَنَ بِاللَّهِ وَالْيَوْمِ الآخِرِ وَالْمَلائِكَةِ وَالْكِتَابِ وَالنَّبِيِّينَ﴾
(نيكوكارى آن نيست كه روى خود را به سوى مشرق و [يا] مغرب بگردانيد بلكه نيكى آن است كه كسى به خدا و روز بازپسين و فرشتگان و كتاب [آسمانى] و پيامبران ايمان آورد.)

جنبه‌ی عملی.

1- ابتدا بخشش است:

﴿ وَآتَى الْمَالَ عَلَى حُبِّهِ ذَوِي الْقُرْبَى وَالْيَتَامَى وَالْمَسَاكِينَ وَابْنَ السَّبِيلِ وَالسَّائِلِينَ وَفِي الرِّقَابِ﴾
(و مال [خود] را با وجود دوست داشتنش به خويشاوندان و يتيمان و بينوايان و در راه‏ماندگان و گدايان و در [راه آزاد كردن] بندگان بدهد.)

2- اما عبادات آیینی:

﴿ وَأَقَامَ الصَّلاةَ وَآتَى الزَّكَاةَ﴾
(نماز را برپاى دارد و زكات را بدهد.)

3- وأما عبادات اخلاقی:

﴿ وَالْمُوفُونَ بِعَهْدِهِمْ إِذَا عَاهَدُوا وَالصَّابِرِينَ فِي الْبَأْسَاءِ وَالضَّرَّاءِ وَحِينَ الْبَأْسِ أُوْلَئِكَ الَّذِينَ صَدَقُوا وَأُوْلَئِكَ هُمْ الْمُتَّقُونَ﴾
(و آنان كه چون عهد بندند به عهد خود وفادارانند و در سختى و زيان و به هنگام جنگ شكيبايانند آنانند كسانى كه راست گفته‏‌اند و آنان همان پرهيزگارانند.)

در ماه رمضان کارهای نیک و خوب فراوان می‌شود و رقابت کنندگان در آن رقابت می‌کنند. پیامبر - صلی الله علیه وآله وسلم - بخشنده بود و در ماه رمضان بسیار بخشنده می‌شد. او مانند نسیم روان بود.