مقدمه:

﴿ فَرِحِينَ بِمَا آتَاهُمُ اللَّهُ مِن فَضْلِهِ وَيَسْتَبْشِرُونَ بِالَّذِينَ لَمْ يَلْحَقُوا بِهِم مِّنْ خَلْفِهِمْ أَلَّا خَوْفٌ عَلَيْهِمْ وَلَا هُمْ يَحْزَنُونَ (170) ﴾

﴿ به آن‌چه خدا از فضل خود به آنان داده است‏ شادمانند و براى كسانى كه از پى ايشانند و هنوز به آنان نپيوسته‌اند شادى می‌كنند كه نه بيمى بر ايشان است و نه اندوهگين می‌‏شوند. (170) ﴾

[ آل عمران ]

﴿ وَلَا تَحْسَبَنَّ الَّذِينَ قُتِلُوا فِي سَبِيلِ اللَّهِ أَمْوَاتًا ۚ بَلْ أَحْيَاءٌ عِندَ رَبِّهِمْ يُرْزَقُونَ (169) ﴾

﴿ هرگز كسانى را كه در راه خدا كشته شده‌اند مرده مپندار، بلكه زنده‌اند كه نزد پروردگارشان روزى داده می‌‏شوند ﴾

[ آل عمران ]

إنَّ الْكَلَامَ لَفِي الْفُؤَادِ وَإِنَّمَا              جُعِلَ اللِّسَانُ عَلَى الْفُؤَادِ دَلِيلًا

«کلام در دل است و زبان تنها راهنمای آن است.»

[ اخطل ]

ثبات دکتر محمد راتب نابلسی بر موضع خود در برابر ستمگران و اتکایش به خداوند:

﴿ وَكَيْفَ تَكْفُرُونَ وَأَنتُمْ تُتْلَىٰ عَلَيْكُمْ آيَاتُ اللَّهِ وَفِيكُمْ رَسُولُهُ ۗ وَمَن يَعْتَصِم بِاللَّهِ فَقَدْ هُدِيَ إِلَىٰ صِرَاطٍ مُّسْتَقِيمٍ (101) ﴾

﴿ و چگونه كفر می‌‏ورزيد با اين‌كه آيات خدا بر شما خوانده می‌‏شود و پيامبر او ميان شماست و هر كس به خدا تمسك جويد قطعا به راه راست هدايت ‏شده است. ﴾

[ آل عمران ]

شادمانی بزرگ به خاطر پیروزی مؤمنان:

﴿ وَلَقَدْ أَرْسَلْنَا مِن قَبْلِكَ رُسُلًا إِلَىٰ قَوْمِهِمْ فَجَاءُوهُم بِالْبَيِّنَاتِ فَانتَقَمْنَا مِنَ الَّذِينَ أَجْرَمُوا ۖ وَكَانَ حَقًّا عَلَيْنَا نَصْرُ الْمُؤْمِنِينَ (47) ﴾

﴿ و در حقيقت پيش از تو فرستادگانى به سوى قومشان گسيل داشتيم، پس دلايل آشكار برايشان آوردند و از كسانى كه مرتكب جرم شدند انتقام گرفتيم و يارى‏ كردن مؤمنان بر ما فرض است (47) ﴾

[ روم ]

﴿ فِي بِضْعِ سِنِينَ ۗ لِلَّهِ الْأَمْرُ مِن قَبْلُ وَمِن بَعْدُ ۚ وَيَوْمَئِذٍ يَفْرَحُ الْمُؤْمِنُونَ (4) بِنَصْرِ اللَّهِ ۚ يَنصُرُ مَن يَشَاءُ ۖ وَهُوَ الْعَزِيزُ الرَّحِيمُ (5) ﴾

﴿ [فرجام] كار در گذشته و آينده از آن خداست و در آن روز است كه مؤمنان از يارى خدا شاد می‌گردند (5) ﴾

[ روم ]

﴿ وَلِلَّهِ غَيْبُ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ وَإِلَيْهِ يُرْجَعُ الْأَمْرُ كُلُّهُ فَاعْبُدْهُ وَتَوَكَّلْ عَلَيْهِ ۚ وَمَا رَبُّكَ بِغَافِلٍ عَمَّا تَعْمَلُونَ (123) ﴾

﴿ نهان آسمان‌ها و زمين از آن خداست و تمام كارها به او بازگردانده می‌‏شود، پس او را پرستش كن و بر او توكل نماى و پروردگار تو از آن‌چه انجام می‌دهيد غافل نيست ﴾

[ هود  ]

هر چیزی که خداوند اراده کند می‌شود و اراده‌ی الهی متعلق به حکمت مطلق است:

﴿ وَلَوْلَا أَن تُصِيبَهُم مُّصِيبَةٌ بِمَا قَدَّمَتْ أَيْدِيهِمْ فَيَقُولُوا رَبَّنَا لَوْلَا أَرْسَلْتَ إِلَيْنَا رَسُولًا فَنَتَّبِعَ آيَاتِكَ وَنَكُونَ مِنَ الْمُؤْمِنِينَ (47) ﴾

﴿ و اگر نبود كه وقتى به [سزاى] پيش‏فرست دست‌هايشان مصيبتى به ايشان برسد بگويند پروردگارا، چرا فرستاده‏‌اى به سوى ما نفرستادى تا از احكام تو پيروى كنيم و از مؤمنان باشيم [قطعا در كيفر آنان شتاب می‌کرديم] ﴾

[ قصص ]

﴿ وَقَدْ مَكَرُوا مَكْرَهُمْ وَعِندَ اللَّهِ مَكْرُهُمْ وَإِن كَانَ مَكْرُهُمْ لِتَزُولَ مِنْهُ الْجِبَالُ (46) ﴾

﴿ و به يقين آنان نيرنگ خود را به كار بردند و [جزاى] مكرشان با خداست، هر چند از مكرشان كوه‌ها از جاى كنده می‌‏شد. ﴾

﴿ فَلَا تَحْسَبَنَّ اللَّهَ مُخْلِفَ وَعْدِهِ رُسُلَهُ ۗ إِنَّ اللَّهَ عَزِيزٌ ذُو انتِقَامٍ (47) ﴾

﴿ پس مپندار كه خدا وعده‌ی خود را به پيامبرانش خلاف می‌‏كند كه خدا شكست‏ ناپذير انتقام‏گيرنده است (47) ﴾

[ ابراهيم ]

﴿ وَكَيْفَ أَخَافُ مَا أَشْرَكْتُمْ وَلَا تَخَافُونَ أَنَّكُمْ أَشْرَكْتُم بِاللَّهِ مَا لَمْ يُنَزِّلْ بِهِ عَلَيْكُمْ سُلْطَانًا ۚ فَأَيُّ الْفَرِيقَيْنِ أَحَقُّ بِالْأَمْنِ ۖ إِن كُنتُمْ تَعْلَمُونَ (81) الَّذِينَ آمَنُوا وَلَمْ يَلْبِسُوا إِيمَانَهُم بِظُلْمٍ أُولَٰئِكَ لَهُمُ الْأَمْنُ وَهُم مُّهْتَدُونَ(82) ﴾

﴿ و چگونه از آن‌چه شريك [خدا] می‌گردانيد بترسم با آن‌كه شما خود از اين‌كه چيزى را شریک خدا ساخته‏ايد كه [خدا] دليلى در باره‌ی آن بر شما نازل نكرده است نمی‌هراسيد، پس اگر می‌دانید كدام يک از [ما] دو دسته به ايمنى سزاوارتر است * كسانى كه ايمان آورده و ايمان خود را به شرک نيالوده‌اند آنان راست ايمنى و ايشان راه‏يافتگانند (82) ﴾

[ انعام ]

(( من لم يشكرِ النَّاسَ لم يشكرِ اللَّهَ ))

(( کسی که از مردم سپاسگزاری نکند، از خداوند سپاسگزاری نکرده است. ))

[ ترمذی واحمد ]

نبرد حق و باطل از عمر انسان هم بیشتر است:

﴿ وَإِمَّا نُرِيَنَّكَ بَعْضَ الَّذِي نَعِدُهُمْ أَوْ نَتَوَفَّيَنَّكَ فَإِلَيْنَا مَرْجِعُهُمْ ثُمَّ اللَّهُ شَهِيدٌ عَلَىٰ مَا يَفْعَلُونَ (46) ﴾

﴿ اگر ما پاره‌اي از آنچه بديشان وعده داده‌ايم را به تو نشان دهيم، يا اين كه تو را بميرانيم، آنان به سوي ما برمي گردند و خدا از آنچه مي كنند مطّلع و آگاه است (46) ﴾

[ يونس ]

﴿ وَسَارِعُوا إِلَىٰ مَغْفِرَةٍ مِّن رَّبِّكُمْ وَجَنَّةٍ عَرْضُهَا السَّمَاوَاتُ وَالْأَرْضُ أُعِدَّتْ لِلْمُتَّقِينَ (133) ﴾

﴿ بشتابید به سوی آمرزشى از پروردگار خود و بهشتى كه پهنايش [به قدر] آسمان‌ها و زمين است [و] براى پرهيزگاران آماده شده است (133) ﴾

[ آل عمران ]

(( أعْدَدْتُ لِعِبادِي الصَّالِحِينَ ما لا عَيْنٌ رَأَتْ، ولا أُذُنٌ سَمِعَتْ، ولا خَطَرَ علَى قَلْبِ بَشَرٍ ))

(( برای بندگان صالح خود چیزهایی آماده کرده‌ام که نه چشمی آن را دیده، نه گوشی آن را شنیده و نه به قلب بشری خطور کرده است. ))

[ صحيح بخاری ]

ورود مومنان به جهنم در قیامت برای مشاهده سرنوشت سرکشان در آن:

﴿ وَإِن مِّنكُمْ إِلَّا وَارِدُهَا ۚ كَانَ عَلَىٰ رَبِّكَ حَتْمًا مَّقْضِيًّا (71) ﴾

﴿ و هيچ كس از شما نيست مگر [اين‌كه] به آن وارد می‌گردد. اين [امر] همواره بر پروردگارت حكمى قطعى است (71) ﴾

[ مريم ]

(( السَّلامُ عَلَيْكُمْ دَار قَومٍ مُؤْمِنينِ وإِنَّا إِنْ شَاءَ اللَّه بِكُمْ لاحِقُونَ، ودِدْتُ أَنَّا قَدْ رأَيْنَا إِخْوانَنَا. قَالُوا: أَولَسْنَا إِخْوانَكَ يَا رسُول اللَّهِ؟ قَالَ: أَنْتُمْ أَصْحَابي، وَإخْوَانُنَا الّذينَ لَم يَأْتُوا بعد. قالوا: كيف تَعْرِفُ مَنْ لَمْ يَأْتُوا بَعْدُ مِنْ أُمَّتِكَ يَا رَسولَ الله؟ فَقَالَ: أَرَأَيْتَ لَوْ أَنَّ رَجُلا لهُ خَيْلٌ غُرٌّ مُحجَّلَةٌ بيْنَ ظهْريْ خَيْلٍ دُهْمٍ بِهْمٍ، أَلا يعْرِفُ خَيْلَهُ؟ قَالُوا: بلَى يَا رسولُ اللَّهِ، قَالَ: فَإِنَّهُمْ يأْتُونَ غُرًّا مَحجَّلِينَ مِنَ الوُضُوءِ، وأَنَا فرَطُهُمْ على الحوْضِ ))

(( سلام بر شما ای خانه‌ی قوم مؤمنان. و ما إن شاء الله به زودی به شما ملحق خواهیم شد. آرزو می‌کردم که برادران خود را می‌دیدیم.» گفتند: «آیا ما برادران تو نیستیم ای رسول الله؟» فرمود: «شما یاران من هستید، اما برادران من کسانی هستند که هنوز نیامده‌اند.» گفتند: «چگونه کسانی را که هنوز نیامده‌اند از امت خود می‌شناسی ای رسول الله؟» فرمود: «به من بگویید اگر مردی اسب‌های سفید و درخشان در میان اسب‌های سیاه و تیره داشته باشد، آیا نمی‌تواند اسب‌های خود را بشناسد؟» گفتند: «بله، ای رسول الله.» فرمود: «پس آن‌ها با نشانه‌های وضو خواهند آمد و من پیشاپیش آن‌ها بر سر حوض (کوثر) هستم. ))

[ مسلم ]

(( يأتي على الناسِ زمانٌ الصابرُ منهم على دِينِه كالقابضِ على الجمرِ ))

(( زمانی خواهد رسید که صبر بر دین برای مردم سخت خواهد بود، تا جایی که صابران بر دین خود مانند کسی خواهند بود که اخگر داغ در دست خود داشته باشد. ))

[ ترمذی ]

(( أنه سأل رسول الله - صلّى الله عليه وسلم - عن تفسير قوله تعالى لا يضركم من ضل إذا اهتديتم فقال يا أبا ثعلبة مر بالمعروف وانهِ عن المنكر فإذا رأيت شحا مطاعا وهوى متبعا ودنيا مؤثرة وإعجاب كل ذي رأي برأيه فعليك بنفسك ودع العوام إن من ورائكم فتنا كقطع الليل المظلم للمتمسك فيها بمثل الذي أنتم عليه أجر خمسين منكم قيل بل منهم يا رسول الله قال بل منكم لأنكم تجدون على الخير أعواناً ولا يجدون عليه أعواناً ))

(( او از رسول الله - صلی الله علیه وسلم - درباره‌ی تفسیر آیه‌ی «لا يضركم من ضل إذا اهتديتم» سؤال کرد. پیامبر فرمود: «ای ابا ثعلبه، به معروف امر کن و از منکر نهی کن. وقتی دیدی که مردم به بخل روی آورده‌اند و هوای نفس خود را دنبال می‌کنند و دنیا برایشان مهم‌تر شده است و هر صاحب نظری به رأی خود مغرور است، پس به خودت توجه کن و به عوام (عموم مردم) کاری نداشته باش. همانا فتنه‌هایی در پیش روی شماست، مانند قطعات شب تاریک. کسی که در آن زمان به چیزی که شما در آن هستید پایبند باشد، اجر او معادل اجر پنجاه نفر از شما خواهد بود.» پرسیدند: «آیا اجر پنجاه نفر از آن‌ها نیست، ای رسول الله؟» فرمود: «نه، بلکه از شما، زیرا شما بر سر خیر یاری‌گران خواهید داشت و آن‌ها یاری‌گری نخواهند داشت. ))

[ ابو داوود وترمذی وابن ماجه ]

حق تنها با چالش تقویت می‌شود و انسان اگر برحق باشد خوشا به حالش:

فلو شاهدت عيـناك من حسـننـا             الـذي رأوه لما ولـيت عنـا لغـيرنـا

ولو سمـعت أُذناك حُسن خطابنا            خلـعت عنك ثيـاب العُجب و جئتـنا

ولـو ذقت مـن طـعم المحـبَّة ذرةً            عــذرت الـذي أضـحى قتيلاً بحـبنا

ولـو نسمـت مـن قربنا لك نسمةٌ             لـمـُت غـريـبـاً واشــتياقـاً لـقربـنـا

ولـو لاح مـن أنـوارنـا لــك لائـحٌ            تـركــت جـميـع الكــائنـات لأجـلـنا

فـما حبـنا سـهلٌ وكـل مـن ادّعـى           ســُهـولتـه قـلـنـا لـه قـد جهـلـتـنـا

وأير ما فـي الحـب للصـبِّ قتـل             وأصـعب من قـتل الفتى يومُ هجرنا

   «اگر چشمانت زیبایی ما را می‌دید، هرگز به غیر ما روی نمی‌آوردی.

و اگر گوش‌هایت زیبایی سخنان ما را می‌شنید، از لباس خودپسندی خود رها می‌شدی و به سوی ما می‌آمدی.

و اگر ذره‌ای از طعم محبت را می‌چشیدی، کسی را که به خاطر عشق ما کشته شده، معذور می‌داشتی.

و اگر نسیم محبت ما به تو می‌رسید، در غربت و اشتیاق به نزدیکی ما می‌مردی.

و اگر از انوار ما پرتویی بر تو می‌تابید، تمامی موجودات را به خاطر ما رها می‌کردی.

پس محبت ما آسان نیست و هر کسی که ادعا کند که آن آسان است، ما به او می‌گوییم که او ما را نشناخته است.

و آسان‌ترین چیز در عشق، برای عاشق، مرگ است، و سخت‌تر از مرگ، روز فراق ما است.»

[ علي بن محمد بن وفا ]

بزرگ‌ترین پاداش الهی برای انسان این است که خداوند او را نزد خود قبول کند:

تلاش دکتر محمد راتب نابلسی در گسترش دعوت:

﴿ فِي بِضْعِ سِنِينَ ۗ لِلَّهِ الْأَمْرُ مِن قَبْلُ وَمِن بَعْدُ ۚ وَيَوْمَئِذٍ يَفْرَحُ الْمُؤْمِنُونَ (4) بِنَصْرِ اللَّهِ ۚ يَنصُرُ مَن يَشَاءُ ۖ وَهُوَ الْعَزِيزُ الرَّحِيم (5) ﴾

﴿ در چند سال، به‌درستی که کار از آنِ خداست، پیش از این و پس از این. و در آن روز، مؤمنان به یاری خدا شاد خواهند شد، او هر که را بخواهد یاری می‌کند و اوست عزیز و رحیم. ﴾

[ روم ]

﴿ يُصْلِحْ لَكُمْ أَعْمَالَكُمْ وَيَغْفِرْ لَكُمْ ذُنُوبَكُمْ ۗ وَمَن يُطِعِ اللَّهَ وَرَسُولَهُ فَقَدْ فَازَ فَوْزًا عَظِيمًا (71) ﴾

﴿ خداوند اعمال شما را اصلاح کند و گناهان شما را ببخشد. و هر کس خدا و پیامبرش را اطاعت کند، به یقین پیروزی بزرگی یافته است. ﴾

[ احزاب ]

((  إنِّي رَأيتُ كأنَّ عَمودَ الكِتابِ انتُزِعَ مِن تَحتِ وِسادتي، فأَتبَعْتُه بَصري، فإذا هوَ نورٌ ساطِعٌ، عُمِدَ به إلى الشَّامِ، ألَا وإنَّ الإيمانَ إذا وَقَعَتِ الفِتنُ بِالشَّامِ. ))

(( من دیدم که گویی ستون کتاب (قرآن) از زیر بالشم برداشته شد و من آن را با چشم دنبال کردم و دیدم که نوری درخشان است که به سوی شام حرکت می‌کند. آگاه باشید که وقتی فتنه‌ها در به وقوع می‌پیوندد، ایمان در شام قرار می‌گیرد. ))

[ روایت احمد وطبرانی ]

(( سيخرجُ عليكم في آخرِ الزَّمانِ نارٌ من حَضْرَمَوتَ تحشُرُ النَّاسَ. قال : قلنا : بما تأمرُنا يا رسولَ اللهِ ؟ قال : عليكم بالشَّامِ ))

(( در آخر الزمان آتشی از حضرموت بیرون می‌آید که مردم را جمع می‌کند.» ما گفتیم: «ای رسول الله، به ما چه دستوری می‌دهید؟ فرمود: «به شام بروید. ))

[ ترمذی وابن حبان ]