معانی مهمی که می‌توان از حدیث ورقه بن نوفل برداشت نمود:

(( فَانْطَلَقَتْ بِهِ خَدِيجَةُ حَتَّى أَتَتْ بِهِ وَرَقَةَ بْنَ نَوْفَلِ بْنِ أَسَدِ بْنِ عَبْدِ الْعُزَّى ابْنَ عَمِّ خَدِيجَةَ، وَكَانَ امْرَأً قَدْ تَنَصَّرَ فِي الْجَاهِلِيَّةِ، وَكَانَ يَكْتُبُ الْكِتَابَ الْعِبْرَانِيَّ، فَيَكْتُبُ مِنْ الْإِنْجِيلِ بِالْعِبْرَانِيَّةِ مَا شَاءَ اللَّهُ أَنْ يَكْتُبَ، وَكَانَ شَيْخًا كَبِيرًا قَدْ عَمِيَ، فَقَالَتْ لَهُ خَدِيجَةُ: يَا ابْنَ عَمِّ، اسْمَعْ مِنْ ابْنِ أَخِيكَ، فَقَالَ لَهُ وَرَقَةُ: يَا ابْنَ أَخِي، مَاذَا تَرَى؟ فَأَخْبَرَهُ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ خَبَرَ مَا رَأَى، فَقَالَ لَهُ وَرَقَةُ: هَذَا النَّامُوسُ الَّذِي نَزَّلَ اللَّهُ عَلَى مُوسَى، يَا لَيْتَنِي فِيهَا جَذَعًا لَيْتَنِي أَكُونُ حَيًّا إِذْ يُخْرِجُكَ قَوْمُكَ؟ فَقَالَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ: أَوَ مُخْرِجِيَّ هُمْ؟ قَالَ: نَعَمْ، لَمْ يَأْتِ رَجُلٌ قَطُّ بِمِثْلِ مَا جِئْتَ بِهِ إِلَّا عُودِيَ، وَإِنْ يُدْرِكْنِي يَوْمُكَ أَنْصُرْكَ نَصْرًا مُؤَزَّرًا ))
((بعد از آن، خدیجه او را نزد پسر عموی خود، ورقه بن نوفل برد. ورقه مردی مسیحی بود، انجیل را به لغت عبری می‌نوشت. او بزرگسال و نابینا شده بود. خدیجه به وی گفت: ای پسر عمو! از برادرزاده‌ات (محمد) بشنو كه چه می‌گوید. ورقه خطاب به رسول الله صلی الله علیه وآله وسلم گفت: ای برادر زاده! بگو چه دیده‌ای؟ رسول الله صلی الله علیه وآله وسلم آن چه را كه دیده بود شرح داد. ورقه بن نوفل گفت: این همان فرشته‌ای است كه خداوند بر موسی فرو فرستاد. ای كاش! روزی كه قومت تو را از شهر بیرون می‌كنند، من زنده و جوان می‌بودم. رسول الله صلی الله علیه وآله وسلم فرمود: «مگر آنان مرا از شهرم بیرون می‏كنند»؟ ورقه گفت: آری. پیامی را كه توآورده‌ای، هیچ پیامبری نیاورده است مگر این كه با او دشمنی كرده و او را از شهر اخراج كرده‌اند. اگر من تا آن زمان، زنده بمانم، با تمام وجود، تو را كمک خواهم كرد.))

[به روایت لبخاری از عائشه در صحيح]

این بدان معناست که نبرد حق و باطل ازلی و ابدی است. از همان آغاز خلقت آدم تا روز قیامت ادامه خواهد داشت تا خداوند مؤمنان را بیازماید و اگر این نبرد نبود بهشتی هم وجود نداشت آیا خداوند نمی‌توانست کفار را در قاره‌ای و مؤمنان را در قاره ای دیگر بیافریند؟ آیا خداوند نمی‌توانست کاری کند که هیچ یک از جنگ‌های بدر و احد و خندق و فتح مکه نباشد و همه‌ی مؤمنان مؤمن می‌شدند وسالم می‌ماندند؟ در این صورت بهشتی هم نبود. خداوند فرموده:

﴿أَمْ حَسِبْتُمْ أَنْ تَدْخُلُوا الْجَنَّةَ وَلَمَّا يَأْتِكُمْ مَثَلُ الَّذِينَ خَلَوْا مِنْ قَبْلِكُمْ مَسَّتْهُمُ الْبَأْسَاءُ وَالضَّرَّاءُ وَزُلْزِلُوا﴾
﴿آيا پنداشتيد كه داخل بهشت مى ‏شويد و حال آن كه هنوز مانند آن چه بر [سر] پيشينيان شما آمد بر [سر] شما نيامده است آنان دچار سختى و زيان شدند و به [هول و] تكان درآمدند.﴾

( سوره بقره: 214 )

﴿إِذْ جَاءُوكُمْ مِنْ فَوْقِكُمْ وَمِنْ أَسْفَلَ مِنْكُمْ وَإِذْ زَاغَتِ الْأَبْصَارُ وَبَلَغَتِ الْقُلُوبُ الْحَنَاجِرَ وَتَظُنُّونَ بِاللَّهِ الظُّنُونَا * هُنَالِكَ ابْتُلِيَ الْمُؤْمِنُونَ وَزُلْزِلُوا زِلْزَالاً شَدِيداً ﴾
﴿ هنگامى كه از بالاى [سر] شما و از زير [پاى] شما آمدند و آن گاه كه چشم‌ها خيره شد و جان‌ها به گلوگاه‌ها رسيد و به خدا گمان‌هايى [نابجا] مى‏برديد * آنجا [بود كه] مؤمنان در آزمايش قرار گرفتند و سخت تكان خوردند.﴾

( سوره احزاب: 10-11)

به همین دلیل وقتی سختی‌ها و رنج‌ها حادث می‌شود؛ پس از آن راحتی وآسایش می‌آید. وقتی دشواری‌ها می‌آید پس از آن شتاب به سوی خداست.

﴿يَبدَؤُا الْخَلْقَ ثُمَّ يُعِيدُهُ﴾
﴿آفرينش را آغاز كند و سپس آن را بر می‌گرداند.﴾

( سوره يونس: 34 )

﴿لِتُجْزَى كُلُّ نَفْسٍ بِمَا تَسْعَى﴾
﴿تا هر كسى به [موجب] آن چه مى‏كوشد جزا يابد.﴾

( سوره طه: 15 )

دلایلی از قرآن بر این که وحی حقیقتی خارج از کیان پیامبر و به دست خودش نبوده است:

1- در دروه‌ی قطع شدن وحی بر پیامبر در اولین بار بر ایشان نازل می‌شود:

﴿وَالضُّحَى * وَاللَّيْلِ إِذَا سَجَى * مَا وَدَّعَكَ رَبُّكَ وَمَا قَلَى﴾
﴿سوگند به روشنايى روز* سوگند به شب چون آرام گيرد* [كه] پروردگارت تو را وانگذاشته و دشمن نداشته است.﴾

( سوره ضحى: 1-3)

﴿إِنَّ الَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ سَيَجْعَلُ لَهُمُ الرَّحْمَنُ وُدّاً﴾
﴿كسانى كه ايمان آورده و كارهاى شايسته كرده‏اند به زودى [خداى] رحمان براى آنان محبتى [در دلها] قرار مى‏ دهد.﴾

( سورة مريم: 96)

﴿إِنَّ الَّذِينَ ءَامَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ سَيَجْعَلُ لَهُمُ الرَّحْمَنُ وُدًّا﴾
﴿كسانى كه ايمان آورده و كارهاى شايسته كرده‏اند به زودى [خداى] رحمان براى آنان محبتى [در دلها] قرار مى‏ دهد.﴾

( سوره مريم: 96)

2- حادثه‌ی افک:

﴿إِنَّ الَّذِينَ جَاءُوا بِالْإِفْكِ عُصْبَةٌ مِنْكُمْ لَا تَحْسَبُوهُ شَرّاً لَكُمْ ﴾
﴿در حقيقت كسانى كه آن بهتان [داستان افك] را [در ميان] آوردند دسته‏‌اى از شما بودند آن [تهمت] را شرى براى خود تصور مكنيد.﴾

( سوره نور:11 )

﴿هَذَا بُهْتَانٌ عَظِيمٌ﴾
﴿اين بهتانى بزرگ است.﴾

( سوره نور: 16 )

مسئولیت پیامبر نسبت به امتش:

((لو تعلمون ما أعلم لبكيتم كثيرا، ولضحكتم قليلا))
((اگر آن چه من می‌دانم می‌دانستید بسیار گریه می‌کردید و کم می‌خندیدید.))

[ به روایت طبرانی در الكبير از ابودرداء ]

﴿طه * مَا أَنْزَلْنَا عَلَيْكَ الْقُرْآنَ لِتَشْقَى﴾
﴿طه* قرآن را بر تو نازل نكرديم تا به رنج افتى.﴾

( سوره طه: 1-2)

﴿إِلَّا تَذْكِرَةً لِمَنْ يَخْشَى﴾
﴿جز اين كه براى هر كه مى‏ترسد پندى باشد.﴾

( سوره طه: 3)

مرحله‌ی دوم وحی پس از دوره‌ی قطع نزول وحی:

﴿اِقْرَأْ ﴾

(( بينَمَا أَنَا أَمْشِي سَمِعْتُ صَوْتاً مِنَ السّمَاءِ، فَرَفعْتُ رَأْسِي فإذَا المَلَكُ الّذِي جَاءَنِي بِحراءٍ جَالِسٌ عَلَى كُرْسِيّ بَيْنَ السّمَاءِ وَالأَرْضِ، فَجَثِثْتُ مِنْهُ رُعْباً، فَرَجَعْتُ، فَقُلْتُ: زَمّلُونِي، زَمّلُونِي، فَدَثّرُوني))
((در اثنایی که در مسیر راه می‌رفتم، صدایی به گوشم رسید، سرم را بلند كردم، دیدم همان فرشته‌ای است كه در غار حرا نزد من آمده بود. او روی كرسی‌ای كه میان زمین و آسمان قرار داشت، نشسته بود. با دیدن آن صحنه، دچار ترس شدم. به خانه برگشتم و گفتم: چادری روی من بیندازید، آنان مرا پوشاندند.))

[به روایت بخاری از جابر بن عبد الله در صحيح]

﴿يَا أَيُّهَا الْمُدَّثِّرُ * قُمْ فَأَنْذِرْ * وَرَبَّكَ فَكَبِّرْ * وَثِيَابَكَ فَطَهِّرْ * وَالرُّجْزَ فَاهْجُرْ﴾
﴿ای كسی كه بر خود چادر پیچیده‌ایی! برخیز و (مردم را از معصیت خدا)، برحذردار و بزرگی و كبریایی پروردگارت را بیان كن و لباس‌هایت را پاكیزه نگاهدار. پلیدی‌ها و بت‌ها را رها كن.﴾

( سوره مدثر: 1-5)

﴿شَهْرُ رَمَضَانَ الَّذِي أُنْزِلَ فِيهِ الْقُرْآنُ هُدًى لِلنَّاسِ وَبَيِّنَاتٍ مِنَ الْهُدَى وَالْفُرْقَانِ ﴾
﴿ماه رمضان [همان ماه] است كه در آن قرآن فرو فرستاده شده است [كتابى ] كه مردم را راهبر و [متضمن] دلايل آشكار هدايت و [ميزان] تشخيص حق از باطل است.﴾

( سوره بقره: 185)

﴿إِنَّا أَوْحَيْنَا إِلَيْكَ كَمَا أَوْحَيْنَا إِلَى نُوحٍ وَالنَّبِيِّينَ مِنْ بَعْدِهِ وَأَوْحَيْنَا إِلَى إِبْرَاهِيمَ وَإِسْمَاعِيلَ وَإِسْحَاقَ وَيَعْقُوبَ وَالْأَسْبَاطِ وَعِيسَى وَأَيُّوبَ وَيُونُسَ وَهَارُونَ وَسُلَيْمَانَ وَآتَيْنَا دَاوُودَ زَبُوراً﴾
﴿ما همچنان كه به نوح و پيامبران بعد از او وحى كرديم به تو [نيز] وحى كرديم و به ابراهيم و اسماعيل و اسحاق و يعقوب و اسباط و عيسى و ايوب و يونس و هارون و سليمان [نيز] وحى نموديم و به داوود زبور بخشيديم.﴾

( سوره نساء: 163 )

مسئولیت مسلمان نسبت به نزدیکان و پناهندگان به او:

﴿وَأَنْذِرْ عَشِيرَتَكَ الْأَقْرَبِينَ﴾
﴿و خويشان نزديكت را هشدار ده.﴾

( سوره شعراء: 214)

باید نزدیکان پیرامون خود را که میانتان فاصله‌ای نیست و از شما حساب می‌برند را غنیمت بدانید و از این فرصت استفاده کنید به همین دلیل:

﴿قُمْ فَأَنْذِرْ، وَرَبَّكَ فَكَبِّرْ﴾
﴿برخيز و بترسان * و پروردگار خود را بزرگ دار.﴾

( سوره مدثر:2-3)

ويژگی‌های وحی از گفته‌های پیامبر:

﴿لَا تُحَرِّكْ بِهِ لِسَانَكَ لِتَعْجَلَ بِهِ * إِنَّ عَلَيْنَا جَمْعَهُ وَقُرْآنَهُ * فَإِذَا قَرَأْنَاهُ فَاتَّبِعْ قُرْآنَهُ * ثُمَّ إِنَّ عَلَيْنَا بَيَانَهُ﴾
﴿زبانت را بخاطر عجله براى خواندن آن [= قرآن] حركت مده * چرا كه جمع ‏كردن و خواندن آن بر عهده ماست * پس هر گاه آن را خوانديم از خواندن آن پيروى كن * سپس بيان و توضيح آن نيز بر عهده ماست.﴾

( سوره قيامه: 16-19)

﴿وَلَا تَعْجَلْ بِالْقُرْآنِ مِنْ قَبْلِ أَنْ يُقْضَى إِلَيْكَ وَحْيُهُ وَقُلْ رَبِّ زِدْنِي عِلْماً﴾
﴿در [خواندن] قرآن پيش از آن كه وحى آن بر تو پايان يابد شتاب مكن و بگو پروردگارا بر دانشم بيفزاى.﴾

( سوره طه: 114)

((أَحْيَانا يَأْتِينِي فِي مِثْلِ صَلْصَلَةِ الْجَرَسِ))
((گاهی مانند صدای زنگ (یعنی بصورت زمزمه) نازل می‌شود.))

[به روایت بخاری ومسلم از عائشه در صحيح]

((وَهُوَ أَشَدّهُ عَلَي، فَيَفْصِمُ عَنّي، وَقَدْ وَعَيْتُ مَا قَالَ، وَأَحْيَانا يَتَمَثّلُ لِيَ الْمَلَكُ رَجُلاً فَيُكَلّمُنِي فَأَعِي مَا يَقُول))
((این، سخت‌ترین نوع آنست. و پس از فراگرفتن وحی، این كیفیت، خاتمه پیدا می‌كند. گاهی هم فرشته وحی، بصورت انسان می‏آید و با من سخن می‌گوید و من گفته‌هایش را حفظ می‌كنم.))

[به روایت بخاری و مسلم از عائشه در صحيح]

تفسير پدیده ی وحی:

﴿لَا يَأْتِيهِ الْبَاطِلُ مِنْ بَيْنِ يَدَيْهِ وَلَا مِنْ خَلْفِهِ ﴾
﴿از پيش روى آن و از پشت‏ سرش باطل به سويش نمى ‏آيد.﴾

( سوره فصلت: 42 )

﴿الْيَوْمَ أَكْمَلْتُ لَكُمْ دِينَكُمْ وَأَتْمَمْتُ عَلَيْكُمْ نِعْمَتِي وَرَضِيتُ لَكُمُ الْإِسْلَامَ دِيناً ﴾
﴿ امروز دين شما را برايتان كامل و نعمت‏ خود را بر شما تمام گردانيدم و اسلام را براى شما [به عنوان] آيينى برگزيدم.﴾

( سوره مائدة: 3 )