حالت سیاه
18-01-2025
Logo
سخنرانی های خارجی - نشست های گوناگون - الجزائر - بخش عنابه - سخنرانی : 22 - سلامت جسمانی
   
 
 
به نام خداوند بخشنده ی مهربان  
 

مقدمه:

سپاس خداوند جهانیان را و درود بر محمد و خاندان پاک و اصحاب بزرگوار و امینان دعوت او و پرچمدارانش وخداوند از ما و از آنان راضی باشد. خداوندا ما را از تاریکی های نادانی و خیال به انوار شناخت و علم و از لجنزارهای شهوت به بهشت تقرب بیرون ببر.
از صمیم قلب به خاطر این نشست دعوتگرانه و این دعوت کریمانه ای که نشان از گمان نیک نسبت به من است، بسیار سپاسگزارم و امیدوارم مورد حسن نیت شما باشم اما در زندگی همان طور که استاد بزرگوار فرمودند به کلیات می پردازیم. ما نمی توانیم در چنین نشستی به جزئیات بپردازیم.

سلامت جسمانی:

 کلیات فراوانی وجود دارد:  

(( مَنْ أَصْبَحَ مِنْكُمْ آمِنًا فِي سِرْبِهِ ، مُعَافًى فِي جَسَدِهِ ، عِنْدَهُ قُوتُ يَوْمِهِ ، فَكَأَنَّمَا حِيزَتْ لَهُ الدُّنْيَا  ))

(( هریک از شما که از امنيت روانی (جانی) و سلامتِ جسمی برخوردار است و خوراک روزانه اش نزد او يافت می شود، گويا از تمام دنيا برخوردار است ))

[  بخاری و ترمذی  ]

یکی از این بندها یعنی سلامتی را انتخاب کرده ام و امیدوارم مورد حسن نیت شما باشم. در قرآن کریم آمده است:

﴿  الرِّجَالُ قَوَّامُونَ عَلَى النِّسَاءِ بِمَا فَضَّلَ اللَّهُ بَعْضَهُمْ عَلَىٰ بَعْضٍ وَبِمَا أَنفَقُوا مِنْ أَمْوَالِهِمْ ۚ فَالصَّالِحَاتُ قَانِتَاتٌ حَافِظَاتٌ لِّلْغَيْبِ بِمَا حَفِظَ اللَّهُ ۚ وَاللَّاتِي تَخَافُونَ نُشُوزَهُنَّ فَعِظُوهُنَّ وَاهْجُرُوهُنَّ فِي الْمَضَاجِعِ وَاضْرِبُوهُنَّ ۖ فَإِنْ أَطَعْنَكُمْ فَلَا تَبْغُوا عَلَيْهِنَّ سَبِيلًا ۗ إِنَّ اللَّهَ كَانَ عَلِيًّا كَبِيرًا (34)  ﴾

﴿  مردان، قيام‌كننده به امور زنان هستند. اين به خاطر آن است كه خداوند بعضى را نسبت به بعض ديگر برترى‌هايى داده است و نيز به خاطر آنكه از ثروت خويش خرج كنند؛ بنا بر اين زنان شايسته فرمانبرند و در نبود همسر به آنچه خدا به حفظ آن امر فرموده، حافظ حقوق شوهرند. زنانى را كه از سركشى آنها مى‌ترسيد، ابتدا نصيحت كنيد . بعد در بستر از آنها دورى جوييد. آنگاه آنها را تنبيه نماييد و اگر دست از سركشى برداشتند، بر آنها ظلم روا مداريد؛ زيرا كه خدا بلندمرتبه و بزرگ است  ﴾

[ نساء  ]

یعنی باید دانشگاه ها در کشور اسلامی برنامه های خود را از وحی آسمانی یعنی اصول و ارزش ها و نه از وحی زمینی یعنی منافع و امیال، بگیرد. در آسمان وحی است و وحی آسمانی اصول و ارزش ها است و در زمین منافع و امیال است.
بنابراین: همان طور که اندکی پیش گفتم دانشگاه های کشورهای اسلامی باید برنامه های خود را از وحی آسمانی یعنی اصول و ارزش ها بگیرد نه از وحی زمین یعنی منافع و امیال.

اسلام مسلمان را انسانی متمایز می کند:

اکنون، اسلام مسلمان را انسانی متمایز می گرداند که چیزی ببیند که دیگران نمی بینند. و احساسی دارد که دیگران ندارند. از آگاهی ژرف و درک دقیقی برخوردار است. قلب دریایی و اراده ای پولادین و قوی دارد. هدفش از نیازهایش بزرگتر و رسالتش از امیالش والاتر است. خویشتن دار است و تسلیم نفس نیست. هوای نفس را مهار دارد و تحت حکم هوس خود نیست. ارزش ها بر او حاکم است و براساس آن حکم می کند بدون آن که ارزش ها را در اختیار بگیرد یا آن را مسخره کند. آن قدر والایی می یابد که همه او را می نگرند. چنان زلال می یابد که همه به او شوق دارند. اما وقتی انسان از پروردگارش دور می شود و به هوای نفس خود می پردازد یا وقتی تحت حکم نفس خود می شود از پروردگارش قطع می شود، این یک ارتباط معکوس است. در این هنگام ارتباطش با عقل خودش نیز از بین می رود و آن را تعطیل می کند یا رشد و تحول عقلی را رد می کند یا آن را در جای نامناسب به کار می برد. آن را برای اهداف فرومایه ی دنیایی به کار می برد و در این صورت نادانی و نادان سازی و دروغ و ریا رخ می دهد و ارتباطش را با خودش از بین می برد در نتیجه اهدافش بی ارزش می گردد و ارزش خودش نیز پایین می آید و ابزارهای بسیار پلیدی را برای اهداف بسیار پلیدتری به کار می برد. بدین ترتیب بحران اخلاق فروپاشیده ای رخ می دهد که باعث بدبختی انسان می شود و ارتباط او را با برادرش خراب می کند. آن گاه قدرتمند غالب می شود نه حقیت خواه. در نتیجه امت در بحرانی تمدنی غرق می شود که مانع پیشرفت او می شود و ستون هایش را در هم می شکند. آیا منطقی است که شخصیت والای مومن که برتری عقل و والایی نفس را در خود دارد، بر پایه ی جسمی بیمار و ضعیف استوار باشد؟ هرگز.

دلیل گزینش:

بنده ی فقیر درباره ی کلیات این دین سخن می گویم. کلیات بسیار مهم اند. جزئیاتی داریم که در زمانی طولانی به آن نیازمندیم. اما در یک نشست باید از کلیات سخن گفت.
اکنون اگر سلامتی جسم براساس سلامتی و والایی نفس استوار باشد و از سلامتی عقل و برتری اش سرچشمه بگیرد. خداوند متعال سلامتی جسم وقدرت آن و برتری عقل و نور آن را دلیل گزینش قرار داده است. می فرماید: 

﴿  وَقَالَ لَهُمْ نَبِيُّهُمْ إِنَّ اللَّهَ قَدْ بَعَثَ لَكُمْ طَالُوتَ مَلِكًا ۚ قَالُوا أَنَّىٰ يَكُونُ لَهُ الْمُلْكُ عَلَيْنَا وَنَحْنُ أَحَقُّ بِالْمُلْكِ مِنْهُ وَلَمْ يُؤْتَ سَعَةً مِّنَ الْمَالِ ۚ قَالَ إِنَّ اللَّهَ اصْطَفَاهُ عَلَيْكُمْ وَزَادَهُ بَسْطَةً فِي الْعِلْمِ وَالْجِسْمِ ۖ وَاللَّهُ يُؤْتِي مُلْكَهُ مَن يَشَاءُ ۚ وَاللَّهُ وَاسِعٌ عَلِيمٌ (247)  ﴾

﴿  و پيغمبرشان به آنها گفت: خدا طالوت را به فرمانروايى شما برانگيخت. گفتند: چگونه او بر ما فرمانروايى كند، در حالى كه ما از او شايسته‌تريم و او ثروت زيادى ندارد. گفت: خداوند طالوت را بر شما برگزيد و او را به علم و تن قدرت بخشيد و خداوند ملك خويش به هر كه خواهد مى‌بخشد؛ خدا وسعت‌بخش و داناست  ﴾

[ بقره ]

خداوند متعال بیان فرموده که قدرت و امانت داری و به زبان امروزی خودکفایی و اخلاص دو معیار درستی اند که با آن اشخاص را در زمانی که مناصب و کارها را به آنان واگذار می کنیم، بسنجیم. خداوند می فرماید:

﴿  قَالَتْ إِحْدَاهُمَا يَا أَبَتِ اسْتَأْجِرْهُ ۖ إِنَّ خَيْرَ مَنِ اسْتَأْجَرْتَ الْقَوِيُّ الْأَمِينُ (26)  ﴾

﴿  يكى از آن دو دختر گفت: اى پدر! او را به خدمت بگير كه بهترين كس براى خدمت، انسانى نيرومند و امين است  ﴾

[ قصص  ]

این ها ویژگی های کارمندان در هر جای زمین است. ﴿ يكى از آن دو دختر گفت: اى پدر! او را به خدمت بگير كه بهترين كس براى خدمت، انسانى نيرومند و امين است﴾ و پیامبر اکرم ﷺ بیان کرده که مومن قوی از مومن ضعیف محبوب تر و بهتر است. مومن قوی گزینه های بی شماری در کارهای نیک دارد مانند قدرت مالی، قدرت جایگاه و قدرت علم:

((  الْمُؤْمِنُ القَوِيُّ خَيْرٌ وَأَحَبُّ إلى اللهِ مِنَ المُؤْمِنِ الضَّعِيفِ، وفي كُلٍّ خَيْرٌ احْرِصْ علَى ما يَنْفَعُكَ، وَاسْتَعِنْ باللَّهِ وَلَا تَعْجِزْ، وإنْ أَصَابَكَ شَيءٌ، فلا تَقُلْ: لو أَنِّي فَعَلْتُ كانَ كَذَا وَكَذَا، وَلَكِنْ قُلْ: قَدَرُ اللهِ وَما شَاءَ فَعَلَ؛ فإنَّ (لو) تَفْتَحُ عَمَلَ الشَّيْطَان ))

(( مومن قوی از مومن ضعیف نزد خداوند بهتر و محبوب تر است و در هر یک از آن ها خیری وجود دارد. به چیزی که به تو سود رساند بپرداز. از خداوند یاری بجوی و ناتوان نباش. اگر مصیبتی بر سرت آمد نگو: اگر چنین و چنان می کردم چنین و چنان می شد. ولی بگو: تقدیر خداوند و هر چه بخواهد می کند. چراکه (ای کاش) در را برای کارهای شیطان باز می کند ))

[  صحيح مسلم از ابوهریره  ]

انسان قوی، قدرت بدون ایمان نیرویی ویرانگر برای صاحب خودش و جامعه است ولی قدرت وقتی به ایمان افزوده شود معجزه های خوبی به بار می آورد. پیامبر ﷺ فرموده است :

(( مومن قوی از مومن ضعیف نزد خداوند بهتر و محبوب تر است و در هر یک از آن ها خیری وجود دارد. به چیزی که به تو سود رساند بپرداز. از خداوند یاری بجوی و ناتوان نباش. اگر مصیبتی بر سرت آمد نگو: اگر چنین و چنان می کردم چنین و چنان می شد. ولی بگو: تقدیر خداوند و هر چه بخواهد می کند. چراکه (ای کاش) در را برای کارهای شیطان باز می کند ))

اگر راه قدرت براساس روش الهی پیموده شود باید قدرتمند باشیم: 

اما این احتیاط لازم است: اگر راه قدرتی که از آن سخن گفتیم-و بسیار مفید است- براساس روش الهی پیموده شود باید قدرتمند باشیم، زیرا اختیارات قدرتمند در انجام کار نیک بی شمار است و البته پیامبر ﷺ سلامتی بدن را یک سوم دنیا دانسته است. دقت کنید. «هر کس در میان گروه خویش امنیت و سلامت داشته باشد و روزی روزش را در اختیار داشته باشد گویا دنیا را دارد» حضرت علی رضی الله عنه  بیماری را مصیبتی بدتر از فقر و خوارتر از کفر دانسته است و سلامتی را نعمتی بهتر از ثروت و کمتر از ایمان دانسته است. می گوید: «فقر مصیبت است و بدتر از فقر بیماری است و بدتر از بیماری جسمی بیماری قلب است. ثروت، نعمت است و بالاتر از ثروت سلامتی بدن است و بالاتر از سلامتی تقوای قلب است.»

انواع پزشکی در اسلام:

بنابراین پزشکی در اسلام: پزشکی فطری، پزشکی روانی، پزشکی پیشگیرانه و پزشکی درمانی است
پزشکی فطری:
پزشکی فطری: تلاش کردن، سلامتی و صحت است: پزشکی فطری این است که شخصیت مسلمان برپایه ی بخشش است نه گرفتن. برپایه ی تلاش کردن است نه استفاده از تلاش دیگران. برپایه ی عمل است نه آرزو. برپایه ی گذشت است نه ترجیح خود بردیگران. برپایه ی فداکاری است نه حرص. برپایه ی خودانکاری است نه خودخواهی.
بخشش در نوع خودش سلامتی است. چه سلامتی! دربرخی کنفرانس های پزشکی که درباره ی بیماری های قلب برگزار شده است، شرکت کنندگان اتفاق نظر دارند که سلامتی قلب در تلاش، و آرامش درونی است. طبیعت دوران جدید مایه ی کسالت و تنبلی عضلانی و پریشانی روان است. تنبلی عضلانی، ماشین ها، هواپیماها، ابزارهای بسیار عالی که باعث ضعف عضلانی شده است. غم های فراوانی وجود دارد که پیش تر نبوده است.
این دو عامل افزایش بیماری های قلبی در بیشتر کشورها است، ضعف عضلانی و ناآرامی روانی. بنابراین تلاش به نوبه ی خود سلامتی قلب و رگ ها و سلامتی عضلات و دستگاه ها را در پی دارد. پیامبر ﷺ الگوی ما در این باره است. در یکی از غزوات دید تعداد مرکب ها برای تعداد اصحابش کافی نیست. دستور داد-به عنوان اولین پیامبر و اولین فرستاده و رهبر این امت و فرمانده این سپاه- که هر سه نفر با هم به نوبت بر یک مرکب سوار شوند و فرمود: من و علی و ابولبابه بر یک مرکب سوار می شویم. 

((  عن عبد الله بن مسعود، قال: كنا في غزوة بدر، كل ثلاثة منا على بعير، كان علي وأبو لبابة زميلي رسول الله صلى الله عليه وسلم، فإذا كان عقبة النبي صلى الله عليه وسلم، قالا: اركب يا رسول الله، حتى نمشي عنك، فيقول: " ما أنتما بأقوى على المشي مني، وما أنا بأغنى عن الأجر منكما   ))

(( عبدالله بن مسعود می گوید: در غزوه بدر هر سه نفر از ما بر یک شتر سوار بودیم. علی و ابولبابه دو همراه رسول خدا ﷺ بودند. آنان پس از رسول خدا ﷺ بودند و گفتند: ای رسول خدا تو سوار شو و ما پیاده می آییم. فرمود: «شما دو تا از من توان بیشتری برای پیاده روی ندارید و من نیز از شما دو تا بی نیازتر به پاداش نیستم ))

[ مسند امام احمد  ]

خودش را با کم مقام ترین سرباز برابر دانست. من وعلی و ابولبابه بر یک مرکب سوار می شویم. وقتی نوبت او رسید دو همراهش اصرار کردند که او سوار باشد. اما فرمود: «شما دو تا از من توان بیشتری برای راه رفتن ندارید-یعنی از نظر بدنی- و من نیز از شما دوتا کمتر به پاداش نیاز ندارم.»
تلاش برای سلامتی قلب و رگ ها و عضلات و دستگاه ها و زندگی اجتماعی و پیوندهای آن مفید است. تلاش درکی صحیح از حقیقت زندگی دنیایی است. دنیا سرای تکلیف و آخرت سرای تشرف است. این موارد از پزشکی فطری بود که حرکت نام داشت. در گویش محلی حرکت برکت دارد.
پزشکی روانی:
اما درباره ی پزشکی روانی: برخی از بیماری ها لاعلاج است و برخی کشنده است مانند بیماری های قلب و عروق و بیماری های معدوی و کلیوی و بیماری های روانی و عصبی که دلیل اصلی آن بحران های روانی است که انسان از آن رنج می برد. 
یک دکتر در دانشگاه بسیار ماهر در روانشناسی داشتیم. می گفت در جهان غرب نسبت افسردگی 152% است. گفتیم این چه درصدی است؟ 100% منطقی است، گفت 100 درصد از آنان یک افسردگی و 52% درصد دو افسردگی دارند. دوری از خداوند باعث افسردگی می شود. خداوند اصل زیبایی، کمال و بخشش است بنابراین دقت کنید:

﴿  سَنُلْقِي فِي قُلُوبِ الَّذِينَ كَفَرُوا الرُّعْبَ بِمَا أَشْرَكُوا بِاللَّهِ مَا لَمْ يُنَزِّلْ بِهِ سُلْطَانًا ۖ وَمَأْوَاهُمُ النَّارُ ۚ وَبِئْسَ مَثْوَى الظَّالِمِينَ (151)  ﴾

﴿  به زودى در دل كافران رعب و وحشت اندازيم به خاطر چيزهايى كه بى‌دليل شريك خدا قرار داده بودند، و جايگاهشان جهنم است و چه بد جايگاهى براى ستمكاران است  ﴾

[ آل عمران  ]

تا پایان آیه. هر چقدر کافر قوی باشد خداوند در دل او وحشت می اندازد و مومن هر چقدر ضعیف باشد:

﴿  وَكَيْفَ أَخَافُ مَا أَشْرَكْتُمْ وَلَا تَخَافُونَ أَنَّكُمْ أَشْرَكْتُم بِاللَّهِ مَا لَمْ يُنَزِّلْ بِهِ عَلَيْكُمْ سُلْطَانًا ۚ فَأَيُّ الْفَرِيقَيْنِ أَحَقُّ بِالْأَمْنِ ۖ إِن كُنتُمْ تَعْلَمُونَ (81) الَّذِينَ آمَنُوا وَلَمْ يَلْبِسُوا إِيمَانَهُم بِظُلْمٍ أُولَٰئِكَ لَهُمُ الْأَمْنُ وَهُم مُّهْتَدُونَ (82)  ﴾

﴿  من چگونه از آنچه براى خدا شريك قرار مى‌دهيد هراس داشته باشم، در صورتى كه شما از شرك ورزيدن براى خداوند هراسى نداريد با اينكه دليلى بر آن شريك نداريد؛ بنا بر اين اگر مى‌دانيد كدام يك از اين دو گروه به ايمن بودن سزاوارتر است * آنان كه ايمان آورده و ايمان خود را به ظلم آلوده نكرده‌اند، ايمنى واقعى از آن آنهاست و آنها هدايت يافته‌اند  ﴾

[ انعام  ]

بزرگترین نعمت، نعمت امنیت است. بنابراین گفته اند: انتظار مصیبت، مصیبتی بزرگتر از آن است. شما از ترس فقر فقیر می شوید. از ترس بیماری بیمار هستید. انتظار مصیبت مصیبتی بزرگتر از آن است. خداوند متعال می فرماید:

﴿  إِنَّ الْإِنسَانَ خُلِقَ هَلُوعًا (19) إِذَا مَسَّهُ الشَّرُّ جَزُوعًا (20 ( وَإِذَا مَسَّهُ الْخَيْرُ مَنُوعًا (21) إِلَّا الْمُصَلِّينَ (22) ﴾

﴿  اين انسان، حريص خلق شده * چون او را بدى رسد بى‌تاب است * و هر وقت خوبى به او مى‌رسد، بخل مى‌ورزد * مگر نمازگزاران  ﴾

[ معارج  ]

به جز نمازگزاران که از این افسردگی نجات یافته اند:

﴿  الَّذِينَ هُمْ عَلَىٰ صَلَاتِهِمْ دَائِمُونَ(23)  ﴾

﴿  آنهايى كه نمازها را پيوسته به جا مى‌آورند  ﴾

[ معارج  ]

یک نکته ی دقیق می گویم: ویژگی های بسیار نشانه ی تقیید است: 

﴿  الَّذِينَ هُمْ عَلَىٰ صَلَاتِهِمْ دَائِمُونَ (23) وَالَّذِينَ فِي أَمْوَالِهِمْ حَقٌّ مَّعْلُومٌ (24) لِّلسَّائِلِ وَالْمَحْرُومِ (25) وَالَّذِينَ يُصَدِّقُونَ بِيَوْمِ الدِّينِ (26)  ﴾

﴿  آنهايى كه نمازها را پيوسته به جا مى‌آورند*و آنهايى كه در ثروتهايشان حق معلومى است*براى سائل و محروم*و آنهايى كه روز پاداش را تصديق مى‌كنند ﴾

[ معارج  ]

برخی از پزشکان باور دارند که فشار خون تنها فشار غم و اندوه است. و انسان وقتی از حقایق توحیدی غافل بماند و در دام شرک بیفتید دروازه های عذاب روحی بر روی او باز می شود. دقت کنید. خداوند متعال می فرماید:

﴿  فَلَا تَدْعُ مَعَ اللَّهِ إِلَٰهًا آخَرَ فَتَكُونَ مِنَ الْمُعَذَّبِينَ (213)  ﴾

﴿  غير خدا را مخوان كه از اهل عذاب خواهى شد  ﴾

[ شعراء  ]

ایمان به خدا به عنوان آفریننده و پرورش دهنده و مقدر کننده و اینکه:

﴿  وَهُوَ الَّذِي فِي السَّمَاءِ إِلَٰهٌ وَفِي الْأَرْضِ إِلَٰهٌ ۚ وَهُوَ الْحَكِيمُ الْعَلِيمُ (84)  ﴾

﴿  اوست كه در آسمان خداست و در زمين خداست و او حكيم و داناست  ﴾

[   زخرف  ]

و:

﴿  وَلِلَّهِ غَيْبُ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ وَإِلَيْهِ يُرْجَعُ الْأَمْرُ كُلُّهُ فَاعْبُدْهُ وَتَوَكَّلْ عَلَيْهِ ۚ وَمَا رَبُّكَ بِغَافِلٍ عَمَّا تَعْمَلُونَ (123) ﴾

﴿ غيب آسمانها و زمين از آن خداست و همۀ كارها به سوى او بازمى‌گردد؛ بنا بر اين او را بندگى كن و بر او توكّل داشته باش كه پروردگارت از آنچه انجام مى‌دهيد غافل نيست  ﴾

[   هود   ]

و او آفریننده است:

﴿  اللَّهُ خَالِقُ كُلِّ شَيْءٍ وَهُوَ عَلَى كُلِّ شَيْءٍ وَكِيلٌ(62)  ﴾

﴿  خداوند، آفرينندۀ همه چيز است و بر همه چيز نگهبان است  ﴾

[  زمر  ]

و:

﴿  أَوَلَمْ يَرَوْا أَنَّا نَأْتِي الْأَرْضَ نَنقُصُهَا مِنْ أَطْرَافِهَا ۚ وَاللَّهُ يَحْكُمُ لَا مُعَقِّبَ لِحُكْمِهِ ۚ وَهُوَ سَرِيعُ الْحِسَابِ (41)  ﴾

﴿  آيا نديدى كه به سراغ زمين مى‌آييم و از اطراف آن كم مى‌كنيم‌؟ خدا حكم مى‌كند و كسى نمى‌تواند مانع حكم او شود و خدا به سرعت به حسابها مى‌رسد ﴾

[ رعد  ]

و:

﴿  قُلِ اللَّهُ أَعْلَمُ بِمَا لَبِثُوا ۖ لَهُ غَيْبُ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ ۖ أَبْصِرْ بِهِ وَأَسْمِعْ ۚ مَا لَهُم مِّن دُونِهِ مِن وَلِيٍّ وَلَا يُشْرِكُ فِي حُكْمِهِ أَحَدًا (26)  ﴾

﴿  بگو: خداوند بهتر مى‌داند چه مدت در غار آرميدند؛ زيرا كه غيب آسمانها و زمين از آن اوست. راستى كه چه بينا و چه شنواست. هيچ سرپرستى جز او ندارند و خدا هيچ‌كس را در فرمان دادن شريك قرار نمى‌دهد  ﴾

[ كهف  ]

و:

﴿  وَاللَّهُ يَقْضِي بِالْحَقِّ ۖ وَالَّذِينَ يَدْعُونَ مِن دُونِهِ لَا يَقْضُونَ بِشَيْءٍ ۗ إِنَّ اللَّهَ هُوَ السَّمِيعُ الْبَصِيرُ (20)  ﴾

﴿  و خداوند بر اساس حق قضاوت مى‌كند و خدايانى كه غير از او مى‌خوانند، هيچ‌گونه قضاوتى ندارند. خداست كه شنوا و بيناست  ﴾

[ غافر  ]

و:

﴿  إِنِّي تَوَكَّلْتُ عَلَى اللَّهِ رَبِّي وَرَبِّكُم ۚ مَّا مِن دَابَّةٍ إِلَّا هُوَ آخِذٌ بِنَاصِيَتِهَا ۚ إِنَّ رَبِّي عَلَىٰ صِرَاطٍ مُّسْتَقِيمٍ (56) ﴾

﴿  من توكل بر خدايى كردم كه پروردگار من و شماست. هيچ جنبنده‌اى نيست مگر اينكه در دست قدرت اوست. پروردگار من بر راه راست است  ﴾

[ هود  ]

یعنی اگر فرض کنیم تعدادی از درنده های وحشی گرسنه و درنده با ریسمان هایی در دست یک شخص دانا، عالم، مهربان و عادل بسته شده اند. رابطه ی ما با درنده ها است یا با کسی که آنان را در اختیار دارد؟ بنابراین بهترین چیزی که بندگان آموخته اند توحید است و اینکه: ﴿هيچ جنبنده‌اى نيست مگر اينكه در دست قدرت اوست. پروردگار من بر راه راست است﴾ و اینکه :

﴿  مَّا يَفْتَحِ اللَّهُ لِلنَّاسِ مِن رَّحْمَةٍ فَلَا مُمْسِكَ لَهَا ۖ وَمَا يُمْسِكْ فَلَا مُرْسِلَ لَهُ مِن بَعْدِهِ ۚ وَهُوَ الْعَزِيزُ الْحَكِيمُ (2)  ﴾

﴿  آنچه خداوند به روى مردم مى‌گشايد، كسى نمى‌تواند مانع آن شود و آنچه را او مانع شود، كسى بعد از او نمى‌تواند آن را بفرستد كه او مقتدر و حكيم است  ﴾

[ فاطر  ]

و اینکه:

﴿  لَهُ مُعَقِّبَاتٌ مِّن بَيْنِ يَدَيْهِ وَمِنْ خَلْفِهِ يَحْفَظُونَهُ مِنْ أَمْرِ اللَّهِ ۗ إِنَّ اللَّهَ لَا يُغَيِّرُ مَا بِقَوْمٍ حَتَّىٰ يُغَيِّرُوا مَا بِأَنفُسِهِمْ ۗ وَإِذَا أَرَادَ اللَّهُ بِقَوْمٍ سُوءًا فَلَا مَرَدَّ لَهُ ۚ وَمَا لَهُم مِّن دُونِهِ مِن وَالٍ (11)  ﴾

﴿  براى هر انسان از پيش‌رو و پشت سر مأمورين الهى هستند كه به فرمان او حفاظت مى‌كنند و خدا اوضاع هيچ ملتى را تغيير نمى‌دهد، مگر آنكه در خود دگرگونى ايجاد كنند و هرگاه خداوند براى ملتى بدى خواهد، راه بازگشت ندارند و جز پروردگار سرپرستى نخواهند داشت  ﴾

[ رعد  ]

و:

﴿  مَنْ عَمِلَ صَالِحًا مِّن ذَكَرٍ أَوْ أُنثَىٰ وَهُوَ مُؤْمِنٌ فَلَنُحْيِيَنَّهُ حَيَاةً طَيِّبَةً ۖ وَلَنَجْزِيَنَّهُمْ أَجْرَهُم بِأَحْسَنِ مَا كَانُوا يَعْمَلُونَ (97) ﴾

﴿  آن كه كار شايسته انجام مى‌دهد؛ خواه مرد يا زن در حالى كه اهل ايمان باشد، به او زندگى پاكيزه و پاداشى خيلى بهتر از آنچه انجام داده، خواهيم داد  ﴾

[ نحل  ]

و این قرآن، سخن خداوند هستی ها، پروردگار جهانیان، سخن کسی است که همه چیز در دست او است و اینکه:

﴿ أَمْ حَسِبَ الَّذِينَ اجْتَرَحُوا السَّيِّئَاتِ أَنْ نَجْعَلَهُمْ كَالَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ سَوَاءً مَحْيَاهُمْ وَمَمَاتُهُمْ سَاءَ مَا يَحْكُمُونَ(21)  ﴾

﴿  آيا آنهايى كه كارهاى زشت مى‌كنند، گمان مى‌كنند كه ما زندگى و مرگ آنها را با مردمى كه ايمان آورده و كارهاى شايسته مى‌كنند، يكسان قرار مى‌دهيم‌؟ چه بد قضاوت مى‌كنند  ﴾

[ جاثيه ]

نه فقط در آخرت، یعنی محال است و یک میلیون بار محال است که گمراه خوشبخت شود یا پیرو راه الله بدبخت شود. و اینکه:

﴿  أَفَمَن وَعَدْنَاهُ وَعْدًا حَسَنًا فَهُوَ لَاقِيهِ كَمَن مَّتَّعْنَاهُ مَتَاعَ الْحَيَاةِ الدُّنْيَا ثُمَّ هُوَ يَوْمَ الْقِيَامَةِ مِنَ الْمُحْضَرِينَ (61) ﴾

﴿  آيا آن كه به او وعده نيك داده‌ايم و به آن خواهيد رسيد، همانند آن‌كس است كه كالاى زندگى دنيا به او داده‌ايم و در روز قيامت از احضارشدگان خواهد بود؟  ﴾

[ قصص  ]

و:

﴿  إِنَّ الَّذِينَ قَالُوا رَبُّنَا اللَّهُ ثُمَّ اسْتَقَامُوا تَتَنَزَّلُ عَلَيْهِمُ الْمَلَائِكَةُ أَلَّا تَخَافُوا وَلَا تَحْزَنُوا وَأَبْشِرُوا بِالْجَنَّةِ الَّتِي كُنتُمْ تُوعَدُونَ (30 )نَحْنُ أَوْلِيَاؤُكُمْ فِي الْحَيَاةِ الدُّنْيَا وَفِي الْآخِرَةِ ۖ وَلَكُمْ فِيهَا مَا تَشْتَهِي أَنفُسُكُمْ وَلَكُمْ فِيهَا مَا تَدَّعُونَ (31) ﴾

﴿  آنانى كه مى‌گويند: پروردگار ما خداست، و در اين راه استقامت مى‌كنند، فرشتگان الهى بر آنان نازل مى‌شوند و مى‌گويند كه نترسيد و محزون نشويد كه بهشت وعده داده شده بر شما بشارت باد  ﴾

[ فصلت  ]

و-دقت کنید-:

((  من شغله القرآن وذكري عن مسألتي أعطيته ‏أفضل ما أعطي السائلين، وفضل كلام الله على سائر الكلام كفضل الله على خلقه ))

(( هر کس قرآن کریم و یاد من او را از درخواست از من باز دارد چیزی بهتر از آنچه به درخواست کنندگان داده می شود، به او می دهم. و برتری سخن خداوند بر سایر سخنان مانند برتری خداوند بر مخلوقاتش است. ))

[ ترمذي  ]

و اینکه: وقتی خداوند با تو باشد چه کسی بر علیه تو است و اگر خداوند بر علیه تو باشد چه کسی با تو است؟ این ایمان درون را سرشار از احساس امنیت می کند که در زندگی روانی با ارزش ترین چیز است. نگرانی ویرانگر را از بین می برد. نگرانی که زندگی را تبدیل به جهنمی طاقت فرسا می سازد را از بین می برد. خداوند متعال می فرماید: 
﴿ من چگونه از آنچه براى خدا شريك قرار مى‌دهيد هراس داشته باشم، در صورتى كه شما از شرك ورزيدن براى خداوند هراسى نداريد با اينكه دليلى بر آن شريك نداريد؛ بنا بر اين اگر مى‌دانيد كدام يك از اين دو گروه به ايمن بودن سزاوارتر است ﴾ یک توضیح لغوی بسیار دقیق: اگر سلامتی به معنای عدم رخداد مصیبت باشد پس امنیت یعنی عدم انتظار مصیبت و انتظار مصیبت از خود مصیبت بزرگتر است. خداوند متعال می فرماید:

﴿  قُل لَّن يُصِيبَنَا إِلَّا مَا كَتَبَ اللَّهُ لَنَا هُوَ مَوْلَانَا ۚ وَعَلَى اللَّهِ فَلْيَتَوَكَّلِ الْمُؤْمِنُونَ (51)  ﴾

﴿  بگو: جز آنچه خداوند خواسته براى ما اتفاق نمى‌افتد. او مولاى ماست و بر او اهل ايمان توكّل مى‌كنند  ﴾

[ توبه  ]

بنابراین-دقت کنید- خداوند سلامتی، مال، هوشیاری، زیبایی را به بسیاری از آفریدگانش می دهد اما آرامش را به تعداد بندگان مومن برگزیده اش می دهد. بزرگترین هدیه ی الهی برای مومن آرامش است که با آن احساس خوشبختی می کند حتی اگر همه چیز را از دست دهد و با نبود آن احساس بدبختی می کند حتی اگر همه چیز را داشته باشد.
این به خاطر این است که ایمان درون را پر از آرامش نسبت به عدالت الهی می کند و کلیدهای آسمان ها و زمین بدست او است و او به مردم ظلمی نمی کند و از مومنان دفاع می کند و آنان را از تمام مصیبت ها نجات می دهد و بر دشمنانشان یاری می کند. این ایمان درون را پر از احساس موفقیت و رستگاری و برتری و رسیدن به خشنودی خداوند می کند که بالاترین بهای موفقیتی محسوب می شود که انسان در زندگی روانی خود در روی زمین بدست آورده است.
این ایمان درون را آرام می کند و او را سرشار از توکل و خشنودی به تقدیر الهی می کند. خدایی که تنها با حق و نیکی نسبت به بنده ی مومن خود حکم می کند.
این احساسات خوشبختی درونی و خوشبختی می آفریند که تنها کسی آن را می شناسد که طعم آن را چشیده باشد. سلامتی روانی پایه ی سلامتی جسمی است. برخی از پزشکان گفته اند: آرامش درونی کافی است تا تپش قلب بالا به حالت معتدل خود باز گردد. و فشار خون بالا به سطح طبیعی اش برگردد.» ایمان به خدا یک سلامت روانی است که پایه ی سلامتی جسمی است.

پزشکی پیشگیرانه:

اما پزشکی پیشگیرانه: مرجع پزشکی انسان ها پیامبر اکرم است، پزشکی پیشگیرانه در اسلام از این سرچشمه دارد که اسباب بیماری آسان تر رفع می شود تا اینکه عوارض آن را از بین ببریم. و بیماری اگر عوارضش با دارو رفع شود آثار جانبی دارد که در بعدها به شکل بیماری های قلبی و عروقی و کلیوی بدون دلیل آشکار رخ می دهد. و پزشکی پیشگیرانه اصل تمام پزشکی های انسان است. زیرا قدرت امت در قدرت افراد آن رخ می نماید. درآمد آن با درآمد آنان سنجیده می شود. امتی که بیماری ها در آن باشد یا وبا در آن جای گیرد در معرض زیان بزرگی قرار می گیرد آن طور که در  جهان امروز رخ داده و پزشکی پیشگیرانه عامل حفظ سلامتی، وقت، ثروت و جسم است.
در مورد نیروی های بیمار انسانی از کار افتاده نیز چنین است که می تواند تلاش هایشان در افزایش درآمد ملی یا در اموال هنگفتی که در درمان این بیماری ها استفاده می شود و یا می تواند در ساخت میهن به کار رود، سهیم شود و آن را بالا برد و مقامش را به اوج رساند.

 نظافت نوعی پزشکی پیشگیرانه:

از مسائل ضروری: نظافت از پزشکی پیشگیرانه به شمار می رود. اسلام دستور به نظافت می دهد. باعث پیشگیری از بسیاری از بیماری های مسری و واگیر مانند وبا و دیسانتری و ... می شود.
برداشت امام غزالی از این آیه این است:

﴿  وَيَسْأَلُونَكَ عَنِ الْمَحِيضِ ۖ قُلْ هُوَ أَذًى فَاعْتَزِلُوا النِّسَاءَ فِي الْمَحِيضِ ۖ وَلَا تَقْرَبُوهُنَّ حَتَّىٰ يَطْهُرْنَ ۖ فَإِذَا تَطَهَّرْنَ فَأْتُوهُنَّ مِنْ حَيْثُ أَمَرَكُمُ اللَّهُ ۚ إِنَّ اللَّهَ يُحِبُّ التَّوَّابِينَ وَيُحِبُّ الْمُتَطَهِّرِينَ (222) ﴾

﴿  از تو دربارۀ حيض شدن زنان مى‌پرسند. بگو: رنجى است. از زنان، در هنگام حيض بودن كناره‌گيرى كنيد و تا پاك نشده‌اند با آنها آميزش جنسى نداشته باشيد و هرگاه كه پاك شدند، طبق فرمان خدا با آنها آميزش نماييد؛ زيرا كه خداوند توبه‌كنندگان و نيز پاكان را دوست مى‌دارد  ﴾

[ بقره  ]

یعنی شاید یکی از شما در کامپیوتر بنویسد «خداوند دوست دارد» در قرآن کریم 12 آیه پیدا کند که «خداوند دوست دارد» در این صورت شما خودت در بالاترین درجه به خدا نزدیک شده اید. بخوان خداوند چه چیزی دوست دارد. و چه چیزی دوست ندارد. خداوند توبه کاران و پاکی جویان را دوست دارد. امام غزالی در چهار سطح این برداشت را طبقه بندی می کند:
1. پاکیزه کردن ظاهر از ناپاکی
2. پاکیزه کردن اندام از نافرمانی و گناهان.
3. پاکیزه کردن نفس از اخلاق ناپسند و رذایل نکوهیده
4. پاکیزه کردن قلب از غیر خدا.

اهمیت نظافت در اسلام:

پیامبر ﷺ دستور به شستن دست ها پیش از غذا و پس از آن داده است. می فرماید:

(( قرأتُ في التَّوراةِ أنَّ برَكةَ الطَّعامِ الوضوءُ بعده . فذكرتُ ذلك للنَّبيِّ صلَّى اللهُ عليه وسلَّم أخبرتُه بما قرأتُ في التَّوراةِ ، فقال رسولُ اللهِ صلَّى اللهُ عليه وسلَّم : برَكةُ الطَّعامِ الوضوءُ قبلَه ، والوضوءُ بعده  ))

(( در تورات خوانده ام که برکت غذا وضو گرفتن پس از آن است. این را برای پیامبر ﷺ بیان کردم و آنچه در تورات خوانده بودم را برایش تعریف کردم. فرمود: برکت غذا وضوی پیش و پس از آن اس ))

[  ضعيف ترمذي از سلمان فارسی  ]

یعنی شستن دست ها در اینجا، اسلام به نظافت دستور داده است و پوشیده نیست که وضوی غذا همان شستن دست ها و دهان است و پیامبر ﷺ غسل جمعه را واجب عین قرار داده است حتی اگر یک پیمانه آب به یک دینار باشد، فرموده است:

((  حَقٌّ لِلَّهِ علَى كُلِّ مُسْلِمٍ أنْ يَغْتَسِلَ في كُلِّ سَبْعَةِ أيَّامٍ، يَغْسِلُ رَأْسَهُ وجَسَدَهُ.  ))

(( حق خداوند بر هر مسلمانی این است که در هفت روز هفته غسل کند و سر و بدنش را بشوید ))

[  صحيح مسلم از ابی هريره  ]

مهمترین دلیل نظافت در اسلام این است که خداوند آن را نخستین شرط عبادت در دین قرار داده یعنی نماز، و می فرماید:

﴿  يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا إِذَا قُمْتُمْ إِلَى الصَّلَاةِ فَاغْسِلُوا وُجُوهَكُمْ وَأَيْدِيَكُمْ إِلَى الْمَرَافِقِ وَامْسَحُوا بِرُءُوسِكُمْ وَأَرْجُلَكُمْ إِلَى الْكَعْبَيْنِ ۚ وَإِن كُنتُمْ جُنُبًا فَاطَّهَّرُوا ۚ وَإِن كُنتُم مَّرْضَىٰ أَوْ عَلَىٰ سَفَرٍ أَوْ جَاءَ أَحَدٌ مِّنكُم مِّنَ الْغَائِطِ أَوْ لَامَسْتُمُ النِّسَاءَ فَلَمْ تَجِدُوا مَاءً فَتَيَمَّمُوا صَعِيدًا طَيِّبًا فَامْسَحُوا بِوُجُوهِكُمْ وَأَيْدِيكُم مِّنْهُ ۚ مَا يُرِيدُ اللَّهُ لِيَجْعَلَ عَلَيْكُم مِّنْ حَرَجٍ وَلَٰكِن يُرِيدُ لِيُطَهِّرَكُمْ وَلِيُتِمَّ نِعْمَتَهُ عَلَيْكُمْ لَعَلَّكُمْ تَشْكُرُونَ (6)  ﴾

﴿ اى مؤمنان،چون به[قصد]نماز برخيزيد،روى خود و دستهايتان را تا آرنجها بشوييد و سرتان را مسح كنيد و پاهايتان را تا دو قوزك[بشوييد]و اگر جنب باشيد،غسل كنيد.و اگر بيمار يا مسافر باشيد و يا كسى از شما از موضع قضاى حاجت بيايد و يا با زنان آميزش كرده باشيد، آنگاه آبى نيابيد،آهنگ خاكى پاك كنيد،و از آن[خاك]رويتان و دستانتان را مسح كنيد.خداوند نمى‌خواهد بر شما دشوارى قرار دهد.بلكه مى‌خواهد كه شما را پاك بدارد و نعمتش را بر شما تمام كند،باشد كه سپاس گزاريد  ﴾

[ مائده  ]

خداوند آب پاک را بر ما منت نهاده یعنی پاک پاکیزه کننده که خودمان را با آن پاکیزه کنیم. خداوند می فرماید:

﴿  وَهُوَ الَّذِي أَرْسَلَ الرِّيَاحَ بُشْرًا بَيْنَ يَدَيْ رَحْمَتِهِ ۚ وَأَنزَلْنَا مِنَ السَّمَاءِ مَاءً طَهُورًا (48)  ﴾

﴿  و اوست كه بادها را بشارتى پيشاپيش رحمت خويش كرد و از آسمان آبى پاك‌كننده نازل كرديم ﴾

[ فرقان  ]

نماز از نوع پزشکی پیشگیرانه:

نماز با حرکاتش اعم از قیام، رکوع، سجده و اعتدال نوعی از پزشکی پیشگیرانه است. دانشمندان علوم تربیت بدنی تاکید کرده اند که بهترین نوع ورزش، ورزش روزانه و مداوم و در تمام اوقات است که همان نمازها است. ادای نمازها یک ورزش عالی است. هر انسانی می تواند از هر نوع و در هر سن و در هر زمان و مکانی آن را انجام دهد. این ها همه در نماز فراهم است.
علاوه بر این پایین بردن سر –دقت کنید- در رکوع و سجده باعث پر شدن رگ های مغز از خون می شود و پس از بالابردن ناگهانی سر باعث کاهش فشار در رگ ها می گردد. این عمل در هر رکعت شش بار و در هر بار بیش از دویست بار و شش هزار بار در ماه انجام می شود. با باز و بسته شدن رگ ها انعطاف آن بیشتر می شود. بیماری کشنده ی انسان «گرفتگی رگ ها» است که نماز باعث انعطاف بیشتر این شریان ها می گردد.
این علاوه بر آرامش و سعادتی است که نمازگزار احساس می کند. زنی از درد میگرن به خودش می پیچید. به یک کشور اروپایی رفت تا به درمان بپردازد. پزشک به او گفت: تو مسلمان هستی؟ گفت: بله. گفت: آیا نماز می خوانی. گفت: نه. گفت: نماز بخوان تا دردهایت از بین برود. زن بسیار عصبانی شد و این نسخه را مسخره کرد و گفت: آیا سختی های سفر را به جان خریده ام و ده ها هزار هزیه کرده ام تا داروی من نماز باشد؟ گفت: بله. یکی از دلایل درد میگرن نقص خونرسانی مخ به دلیل عصبی است و نماز یک آرامش درونی ایجاد می کند که در باز شدن شریان ها موثر است. دین ما نماز، روزه، حج، زکات و وضو است و هر یک از این ها اهداف بسیار بزرگی دارند.
اعتدال در خورد و نوش نیز پزشکی پیشگیرانه است:
اعتدال در خورد و نوش  و سایر حلال ها از پزشکی پیشگیرانه است:

﴿  يَا بَنِي آدَمَ خُذُوا زِينَتَكُمْ عِندَ كُلِّ مَسْجِدٍ وَكُلُوا وَاشْرَبُوا وَلَا تُسْرِفُوا ۚ إِنَّهُ لَا يُحِبُّ الْمُسْرِفِينَ (31)  ﴾

﴿  اى فرزندان آدم! هنگام رفتن به مسجد، زينت يافته باشيد و بخوريد و بياشاميد و اسراف نكنيد كه خداوند اسراف‌كنندگان را دوست نمى‌دارد  ﴾

[ اعراف ]

نکته ی دوم برای هر چیزی ﴿او اسرافکاران را دوست ندارد﴾  متن آیه دستور به میانه روی در خورد و نوش می دهد. اما نهی از اسراف مقید به خورد و نوش نیست بلکه کلی و شامل تمام چیزها است و کلی در قرآن شامل  همه چیز می شود.

(( ما ملأ آدميٌّ وعاءً شرٌّ من بطنِهِ بحَسْبِ ابنِ آدمَ أُكْلاتٍ يُقِمنَ صُلبَه فإنْ كان لا مَحالَةَ فثلثٌ لطعامهِ وثلثٌ لشُربهِ وثلثٌ لنفَسهِ.  ))

(( انسان  ظرفی بدتر از ظرف شکم خود را پر نکرده است. برای انسان کافی است چند لقمه بخورد تا کمر او را راست کند و اگر ناگزیر بود پس یک سوم برای خوراک، یک سوم برای آب و یک سوم برای نفس کشیدن باشد ))

[ ترمذی  ]

شخصی می گفت: یک دهم چیزی که می خوریم برای زنده ماندن ما کافی است و نه دهم چیزی که می خوریم برای زنده ماندن پزشکان کافی است و در ورودی یک بیمارستان در آلمان نوشته است:

((  "نحن قوم لا نأكل حتى نجوع، وإذا أكلنا لا نشبع"  ))

(( ما نمی خوریم تا گرسنه شویم و هر گاه خوردیم سیر نمی خوریم. ))

[  محمد بن عبد الله  ]

اصل پزشکی پیشگیرانه این است: ((ما نمی خوریم تا گرسنه شویم و هر گاه خوردیم سیر نمی خوریم.))
پیامبر اکرم ﷺ عادت داشت وقتی غذایی می خورد می فرمود: 

((  النبي إذا خرج من الخلاء قال الحمد لله الذي أذاقني لذته وأبقى فيّ قوته ودفع عني أذاه.   ))

(( پیامبر ﷺ وقتی از بیت الخلأ خارج می شد می فرمود سپاس خدایی را که لذت آن را به من چشانید و نیروی آن را برایم باقی گذاشت و آزار آن را از من دفع کرد. ))

[ طبرانی از ابن عمر و در سندش ضعف است  ]

میانه روی در خورد و نوش و سایر حلال ها یک اصل در پزشکی پیشگیرانه است.
این ها نکات بسیار دقیقی بود که امیدوارم در اختیار شما قرار گیرد.
اگر دنیا را خواستی پس علم بیاموز و اگر آخرت را خواستی علم بیاموز و اگر هر دو را خواستی علم بیاموز و علم تنها زمانی بخشی از خود را به تو می دهد که تمام خود را به او بدهی و اگر بخشی از خود را به او بدهی چیزی به تو نمی دهد و انسان تا زمانی که علم بجوید، عالم است و اگر گمان کرد که عالم شده است در حقیقت نادان است و طالب علم آخرت را بر دنیا ترجیح می دهد و هر دو را با هم بدست می آورد در حالی که نادان دنیا را بر آخرت ترجیح می دهد و هر دو را از دست می دهد.
خداوند ایمان، خانواده، فرزندان، سلامتی، مال و آخرین دعا و مهمترین آن: آرامش سرزمینتان را برایتان حفظ کند.

زبان های موجود

پنهان کردن تصویر

   

موضوعات مربوط به